Το 1950, αν και δεν το γνώριζε ακόμα, η αμερικανική κυβέρνηση κρατούσε ένα από τα κλειδιά για τη νίκη στον Ψυχρό Πόλεμο: τον Qian Xuesen, έναν λαμπρό Κινέζο επιστήμονα πυραύλων που είχε ήδη μεταμορφώσει τους τομείς της αεροδιαστημικής και των όπλων.
Στις αίθουσες του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνια και του MIT, είχε βοηθήσει στην επίλυση του αινίγματος της αεριωθούμενης πρόωσης και είχε αναπτύξει τους πρώτους κατευθυνόμενους βαλλιστικούς πυραύλους της Αμερικής.
Χρίστηκε συνταγματάρχης στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, εργάστηκε στο άκρως απόρρητο Έργο Μανχάταν και στάλθηκε στη Γερμανία για να ανακρίνει Ναζί επιστήμονες. Ο Δρ. Qian ήθελε ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα να είναι Αμερικανός – και σχεδίαζε έναν πύραυλο για να το πετύχει.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display(‘300x250_m1’); });
Τότε τον σταμάτησαν απότομα. Στο απόγειο της καριέρας του, ακούστηκε ένα χτύπημα στην πόρτα και του πέρασαν χειροπέδες μπροστά στη γυναίκα του και τον μικρό του γιο.
Οι εισαγγελείς τελικά απάλλαξαν τον Δρ. Qian από τις κατηγορίες για στασιασμό και κατασκοπεία, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες τον απέλασαν ούτως ή άλλως — τον αντάλλαξαν πίσω στο κομμουνιστικό Πεκίνο με ανταλλαγή περίπου δώδεκα Αμερικανών αιχμαλώτων πολέμου το 1955.
Συγκλονιστικές οι συνέπειες της απέλασης του επιστήμονα
Ο Δρ.Qian επέστρεψε στην Κίνα και έπεισε αμέσως τον Μάο Τσε Τουνγκ να τον αναθέσει στην ανάπτυξη ενός σύγχρονου προγράμματος όπλων.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display(‘300x250_m2’); });
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η Κίνα δοκίμασε τον πρώτο της πύραυλο. Μέχρι το 1980, μπορούσε να τους ρίξει βροχή στην Καλιφόρνια ή τη Μόσχα με την ίδια ευκολία.
O Δρ. Qian με την οικογένειά του
Ο Δρ.Qian δεν βαφτίστηκε απλώς δικαίως ο πατέρας των πυραυλικών και διαστημικών προγραμμάτων της Κίνας, έθεσε σε κίνηση την τεχνολογική επανάσταση που μετέτρεψε την Κίνα σε υπερδύναμη.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display(‘300x250_middle_2’); });
Την συγκεκριμένη περίπτωση απέλασης, έφεραν στο προσκήνιο οι New York Times καθώς παρακολουθούμε την κυβέρνηση Τραμπ να στοχοποιεί ανελέητα ξένους φοιτητές και ερευνητές.
Την Τετάρτη, ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο αύξησε την πίεση, ανακοινώνοντας ότι η κυβέρνηση θα εργαστεί για την «επιθετική ανάκληση» των θεωρήσεων των Κινέζων φοιτητών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν δεσμούς με το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα ή που σπουδάζουν σε «κρίσιμους τομείς».
Υπάρχουν περίπου ένα εκατομμύριο ξένοι φοιτητές στις Ηνωμένες Πολιτείες – περισσότεροι από 250.000 από αυτούς είναι Κινέζοι. Η απέλαση του Δρ. Τσιάν θα πρέπει να χρησιμεύσει ως μια σημαντική προειδοποιητική ιστορία. Αποδείχθηκε ένα αμερικανικό λάθος βήμα, τροφοδοτούμενο από ξενοφοβία, που θα άλλαζε για πάντα την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων.
Ακριβό το τίμημα
Ο Δρ. Qian έγινε στόχος της υστερίας γύρω από το «Κόκκινο Τρόμο» του γερουσιαστή Τζόζεφ Μακάρθι επειδή ήταν Κινέζος υπήκοος και επιστήμονας. Ταπεινώθηκε όταν ανακλήθηκε η άδεια ασφαλείας του. Το τίμημα όμως που πληρώθηκε ήταν ακριβό.
googletag.cmd.push(function() { googletag.display(‘300x250_middle_3’); });
Οι Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο έχασαν την ευκαιρία να ξεπεράσουν τη Σοβιετική Ένωση στις επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις, αλλά έδωσαν στην Κίνα τον μόνο πόρο που της έλειπε για να αμφισβητήσει την αμερικανική κυριαρχία στην Ασία: σημαντική επιστημονική ικανότητα.
Εκτός από το κλείσιμο αυτού του χάσματος, η επιστροφή του στην Κίνα εγκαινίασε γενιές εγχώριων κινεζικών επιστημονικών ανακαλύψεων. Μέχρι σήμερα, η Ουάσιγκτον ξοδεύει δισεκατομμύρια δολάρια σε μια πυρηνική ομπρέλα που προστατεύει τους συμμάχους μας στον Ειρηνικό από τα τεχνικά του επιτεύγματα.
Όταν ρωτήθηκε για την απέλαση του Δρ. Qian από την Αμερική, ο πρώην Γραμματέας του Ναυτικού Dan Kimball είπε: «Ήταν το πιο ηλίθιο πράγμα που έκανε ποτέ αυτή η χώρα».
Η ιστορία του Δρ. Qian
Ο Δρ. Qian ήρθε στις Ηνωμένες Πολιτείες σε νεαρή ηλικία, 23 ετών. Επωφελήθηκε από μια υποτροφία που τώρα φαίνεται να αντιπροσωπεύει μια εξαφανισμένη νοοτροπία: την ιδέα ότι η διεθνής εκπαιδευτική ανταλλαγή θα προωθούσε τις αμερικανικές αξίες και θα ενίσχυε την παγκόσμια ειρήνη.
Ο Edmund James, ο Αμερικανός εκπρόσωπος στο Πεκίνο, ίδρυσε το ταμείο που έφερε τον Δρ. Qian και άλλους φοιτητές σαν αυτόν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Το έθνος που θα καταφέρει να εκπαιδεύσει τους νέους Κινέζους της σημερινής γενιάς», έγραψε ο Δρ. James στον Πρόεδρο Teddy Roosevelt, «θα είναι το έθνος που για μια δεδομένη δαπάνη προσπάθειας θα αποκομίσει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη σε ηθική, πνευματική και εμπορική επιρροή».
Μέχρι τη δεκαετία του 1960, τα τρία τέταρτα των 200 πιο διακεκριμένων επιστημόνων της Κίνας, συμπεριλαμβανομένων μελλοντικών νικητών του βραβείου Νόμπελ, είχαν εκπαιδευτεί στην Αμερική, χάρη στον Δρ. James.
Στην Καλιφόρνια, ο Δρ. Qian ενώθηκε με μια ομάδα άλλων πολλά υποσχόμενων νέων επιστημόνων που αυτοαποκαλούνταν Ομάδα Αυτοκτονίας, αφού τουλάχιστον ένα από τα πρώτα τους πειράματα ανατίναξε ένα εργαστήριο στην πανεπιστημιούπολη. Σε μια ετήσια συνάντηση μηχανικών, δύο από τα μέλη της ομάδας ανακοίνωσαν ότι είχαν βρει τον τρόπο να δημιουργήσουν έναν πύραυλο ικανό να πετάει 1.000 μίλια κάθετα πάνω από την επιφάνεια της γης. Σύντομα απέκτησαν ένα πιο επίσημο όνομα: Εργαστήριο Αεριώθησης.
Το 1949, ο Δρ. Qian επιλέχθηκε να ηγηθεί του εργαστηρίου, το οποίο μέχρι τότε ήταν ο πρόδρομος της NASA. Δεν ήθελε μόνο να βοηθήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να κερδίσουν την κούρσα του διαστήματος, αλλά αποκάλυψε επίσης σχέδια για τη χρήση πυραύλων στα αεροπορικά ταξίδια, ώστε οι επιβάτες να μπορούν να φτάσουν από τη Νέα Υόρκη στο Λος Άντζελες σε λιγότερο από μία ώρα.
Όταν ζητούσε από την Κίνα βοήθεια για να δραπετεύσει
Ήταν ο Δρ. Qian κατάσκοπος; Ήταν κομμουνιστής; Δεν υπήρχαν πειστικά στοιχεία για κανένα από τα δύο, αλλά δεν είναι σαφές εάν η αμερικανική κυβέρνηση νοιάστηκε ποτέ. Οι διαμαρτυρίες κορυφαίων αξιωματούχων της άμυνας και ακαδημαϊκών, συμπεριλαμβανομένου του J. Robert Oppenheimer, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Δρ. Qian στο Έργο Μανχάταν, δεν εισακούστηκαν.
O Δρ. Qian κατά την ακρόαση για την απέλασή του, 1950. Πηγή φωτο: wikipedia
Μετά από πέντε χρόνια κατ’ οίκον περιορισμό, ο Δρ. Qian παρακαλούσε την κινεζική κυβέρνηση να τον βοηθήσει να δραπετεύσει από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Έγγραφα του Υπουργείου Εξωτερικών, τα οποία πλέον αποχαρακτηρίστηκαν, υποδηλώνουν ότι ο Δρ. Qian είχε γίνει ένα εξαιρετικά υποτιμημένο πιόνι στα μάτια της κυβέρνησης Αϊζενχάουερ, ανταλλάσσοντας την προσφορά του στην Κίνα με Αμερικανούς αεροπόρους. Ο Κινέζος πρωθυπουργός, Τσου Ενλάι, μιλώντας θριαμβευτικά για τις διαπραγματεύσεις, δήλωσε: «Είχαμε ξανακερδίσει τον Qian. Αυτό και μόνο έκανε τις συνομιλίες αξιόλογες».
Δεν επέστρεψε ποτέ στις ΗΠΑ
Ο Δρ. Qian δεν επέστρεψε ποτέ στις Ηνωμένες Πολιτείες και υπηρέτησε το υπόλοιπο της ζωής του ως ένας από τους πιο διάσημους ηγέτες του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Θεωρείται επίσης εθνικός ήρωας, με ένα μουσείο που χτίστηκε προς τιμήν των επιτευγμάτων του.
Τα περισσότερα από τα σχόλιά του στα τελευταία του χρόνια ήταν είτε τεχνικά έγγραφα είτε κομματική προπαγάνδα κατά της Αμερικής. Το 1966, ωστόσο, ένας από τους πρώην συναδέλφους του στο Caltech έλαβε μια καρτ ποστάλ διακοσμημένη με ένα παραδοσιακό κινέζικο σχέδιο με λουλούδια και σφραγίδα ταχυδρομείου στο Πεκίνο. Πάνω σε αυτήν, ο Δρ. Τσιάν είχε γράψει απλά: «Αυτό είναι ένα λουλούδι που ανθίζει στις αντιξοότητες».
Ο Δρ. Qian, πέθανε το 2009 σε ηλικία 97 ετών.
Η ουσία που έχει χάσει η Αμερική
Η ανακοίνωση του κ. Ρούμπιο, αν και δεν παρέχει πολλές λεπτομέρειες, σίγουρα έχει προκαλέσει κύματα ανησυχίας μεταξύ των διεθνών φοιτητών και των συναδέλφων τους σε ερευνητικά πανεπιστήμια, καθώς τα σχολεία και τα εργαστήρια προετοιμάζονται για περαιτέρω αναταραχές.
Κάτι μεγαλύτερο όμως έχει χαθεί: η Αμερική κάποτε έβλεπε την εκπαίδευση των αγωνιζόμενων του κόσμου ως έναν τρόπο για την ενίσχυση και την ενδυνάμωση του έθνους. Ήταν ένα στρατηγικό πλεονέκτημα το γεγονός ότι τόσοι πολλοί από τους καλύτερους και λαμπρότερους στοχαστές, επιστήμονες και ηγέτες ήθελαν να σπουδάσουν εδώ και να εκτεθούν στην αμερικανική δημοκρατία και κουλτούρα.
Τα επιτεύγματα του Δρ. Τσιάν για λογαριασμό της Κίνας καταδεικνύουν τον κίνδυνο να εγκαταλειφθεί αυτό το πλεονέκτημα και την πιθανή σκοτεινή πλευρά της αποξένωσης — αντί να καλωσορίζει — το ταλέντο του κόσμου. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα κάποια μέρα να χρησιμοποιηθεί εναντίον μας.
Πηγή: tanea.gr
