Επίθεση σε πλήθος με όχημα – Μια παγκόσμια «επιδημία» από το 2000 που πρέπει να μας ανησυχεί

Μόνο τους τελευταίους μήνες σε 7 περιοχές του πλανήτη, από το Βανκούβερ και την Τζινχουά μέχρι το Μανχάιμ και τη Νέα Ορλεάνη έχασαν τη ζωή τους 47 άτομα και τραυματίστηκαν εκατοντάδες από επίθεση αυτοκινήτων. Αυτό που προκαλεί έντονη ανησυχία είναι ότι δεν πρόκειται για τρομοκρατία, αλλά για κάτι διαφορετικό και λιγότερο προβλέψιμο.

Τι μας λένε, λοιπόν, αυτά τα μοτίβα για τον κίνδυνο επιθέσεων με εμβολισμό οχημάτων;

Αναλύοντας συστηματικά και τεκμηριωμένα περιστατικά, δύο επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης εντόπισαν τουλάχιστον 152 επιθέσεις οχημάτων σε πλήθη από το 2000.

Αυτές οι επιθέσεις έχουν οδηγήσει σε περίπου 511 θανάτους μέχρι σήμερα γράφουν στο The Conversation οι Μιλάντ Χαγκανί, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και ο ερευνητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο, Χουσεϊν Παρινάχ.

Η πιο θανατηφόρα μέχρι στιγμής παραμένει η επίθεση με φορτηγό στη Νίκαια το 2016 στη Γαλλία, όταν ένα φορτηγό 19 τόνων οδηγήθηκε σκόπιμα στους εορτασμούς της Ημέρας της Βαστίλης, σκοτώνοντας 86 άτομα και τραυματίζοντας εκατοντάδες άλλα.

Τα περιστατικά των επιθέσων, από το 2000 μέχρι σήμερα παγκοσμίως.

Ο δράστης πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από την αστυνομία. Οκτώ άλλοι καταδικάστηκαν για κατηγορίες που σχετίζονται με την τρομοκρατία ή για κατηγορίες που σχετίζονται με όπλα.
Οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό περιστατικών είναι: οι ΗΠΑ (31), η Κίνα (29), η Γερμανία (14) και το Ισραήλ (14).

Το Ηνωμένο Βασίλειο, πριν από το πρόσφατο περιστατικό στο Λίβερπουλ στα τέλη Μαίου 2025, είχε καταγράψει έξι περιπτώσεις. Η Αυστραλία είχε πέντε τέτοια περιστατικά.

Δεν πρόκειται για τρομοκρατία

Τα παγκόσμια δεδομένα δείχνουν μια απότομη αύξηση των περιστατικών το 2017 και το 2018, ακολουθούμενη από μια σύντομη μείωση και μια ακόμη αύξηση μετά το 2022. Μέχρι στιγμής, μόνο το 2025, έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 14 περιστατικά παγκοσμίως, με αποτέλεσμα 50 ή περισσότερους θανάτους.

Αξιοσημείωτο είναι ότι λιγότερο από το 1/3 αυτών των επιθέσεων έχουν επιβεβαιωθεί ως τρομοκρατικές πράξεις. Για παράδειγμα, σε τουλάχιστον δύο από τις πρόσφατες περιπτώσεις -Μάνχαϊμ και Βανκούβερ- αναφέρθηκε ότι οι δράστες είχαν ιστορικό ψυχιατρικών διαταραχών.

Αυτό υποδηλώνει ότι οι επιθέσεις με εμβολισμό οχημάτων συχνά δεν είναι τρομοκρατικές επιθέσεις και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα το επίπεδο απειλής σε κάποια συγκεκριμένη πόλη ή χώρα.

Οι δύο ειδικοί εντοπίζουν πιθανές κενά στον αστικό σχεδιασμό που καθιστούν ευάλωτους τους δημόσιους χώρους.

Τι λύσεις υπάρχουν

Ενώ οι δύο ειδικοί σημειώνουν ότι είναι σημαντικό να παρακολουθείται ο τρόπος με τον οποίο οι τρομοκρατικές οργανώσεις αλλάζουν τακτικές, τα πρόσφατα περιστατικά υποδεικνύουν μια ευρύτερη και πιο σύνθετη εικόνα.

Αυτές οι επιθέσεις συνδέονται όλο και περισσότερο με ένα μείγμα άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων κρίσεων ψυχικής υγείας, προσωπικών παραπόνων και αυθόρμητης οργής.

Ωστόσο, από άποψη δημόσιας ασφάλειας σημασία έχει το αποτέλεσμα, λένε. «Ένα όχημα, ανεξάρτητα από την πρόθεση, μπορεί να προκαλέσει μαζική βλάβη και αυτός ο κίνδυνος πρέπει να αντιμετωπίζεται».

Έτσι οι δύο ειδικοί προτείνουν κάποια μέτρα που μπορούν να πάρουν οι αρχές κρατών κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων σε ανοιχτούς δρόμους:

εγκατάσταση ισχυρών προστατευτικών: αυτά μπορούν να αντέξουν την κρούση ενός φορτηγού που κινείται με υψηλές ταχύτητες και θα πρέπει να τοποθετούνται σε κάθε σημείο πρόσβασης. Οι πλαστικοί κώνοι και η ταινία προειδοποίησης δεν επαρκούν.

Επίσης, τα εμπόδια πρέπει να είναι τοποθετημένα σε στενή απόσταση για να αποτρέπεται η ολίσθηση ή η παράκαμψη των οχημάτων.

Προτείνουν στη συνέχεια να μην υπάρχουν ευθείες διαδρομές. Αποφυγή μεγάλων, ανοιχτών οδικών τμημάτων που επιτρέπουν στα οχήματα να αναπτύσσουν ταχύτητα.

Επιπλέον, χρειάζεται έλεγχος πρόσβασης οχημάτων, δηλαδή μόνο τα απαραίτητα, προεγκεκριμένα οχήματα έκτακτης ανάγκης ή εξυπηρέτησης θα πρέπει να εισέρχονται στις ζώνες της εκδήλωσης και υπό επίβλεψη, εντός αυστηρών χρονικών παραθύρων

Τέλος, να διατηρούνται οι περιορισμοί μετά την εκδήλωση. Δεν πρέπει να επιτρέπεται η πρόσβαση οχημάτων μέχρι να εκκενωθεί πλήρως η περιοχή από τους ανθρώπους. Η παρουσία του πλήθους δεν τελειώνει όταν τελειώνει η εκδήλωση.