Νέο υγειονομικό συναγερμό σήμανε πρόσφατα η επιστημονική κοινότητα, αν και αυτή τη φορά στο στόχαστρό της δεν εντάχθηκε ένας επικίνδυνος ιός – όπως ο SARS-CoV-2 που «σφυροκόπησε» την ανθρωπότητα ή η γρίπη των πτηνών που έχει στοχοποιηθεί ως βασικός ύποπτος για μια επόμενη πανδημία. Αντιθέτως, την επικαιρότητα μονοπωλεί τις τελευταίες ήμερες ένας μύκητας, ο ασπέργιλλος, που τροφοδοτείται από την κλιματική αλλαγή και δύναται να εξελιχθεί σε απειλή για την ανθρωπότητα.
Για την ιστορία, το σενάριο αυτό (που σημειωτέον δεν στηρίζεται σε θεωρίες αλλά σε βάσιμες ενδείξεις) θέλει ο ασπέργιλλος να εξαπλώνεται στον παγκόσμιο χάρτη και συγκεκριμένα προς τη Βόρεια Αμερική, την Κίνα αλλά και την Ευρώπη όσο η θερμοκρασία του πλανήτη ανεβαίνει. Μάλιστα, το προσχέδιο σχετικής μελέτης που υπογράφουν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ και δημοσιεύτηκε στις αρχές του μήνα προειδοποιεί ότι έως το 2100 ο ασπέργιλλος fumigates (ένα εξαιρετικά επικίνδυνο υποείδος) δύναται να έχει εξαπλωθεί σε ένα πρόσθετο 77% του πλανήτη. Και οι συνέπειες, εφόσον συμβεί αυτό, προβλέπονται ιδιαίτερα ανησυχητικές.
Ευάλωτα άτομα
«Οι μύκητες στη φύση αποδομούν τα πάντα, όπως το μήλο όταν σαπίζει. Αυτή είναι η δουλειά τους. Και, ως γνωστόν, ευνοούνται από το ζεστό και υγρό περιβάλλον, εξ ου και η κλιματική αλλαγή φαίνεται να συμβάλλει στην εξάπλωσή τους» σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας-Λοιμωξιολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, Νίκος Σύψας. Προς το παρόν, όπως σημειώνει ο ίδιος, οι μύκητες προκαλούν ήπιες λοιμώξεις, όπως είναι π.χ. οι κολπίτιδες. Ομως σε ευάλωτα άτομα (ανοσοκατασταλμένους αλλά και ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα) ευθύνονται για διηθητικές λοιμώξεις, που χαρακτηρίζονται σαφώς από μεγαλύτερη επικινδυνότητα καθώς προσβάλλουν περισσότερα όργανα (πνεύμονες, νεφρούς, εγκέφαλο κ.ο.κ.). «Πριν από μερικά χρόνια συνεπώς η επιστημονική κοινότητα εστίαζε στους ιούς και κυρίως στα πολυανθεκτικά μικρόβια, δεδομένου ότι ήταν και παραμένουν η πιο σημαντική απειλή. Τώρα όμως οι μύκητες λαμβάνουν μεγαλύτερη αναγνώριση και έρευνα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Με απλά λόγια, συνειδητοποιούμε ότι οι μύκητες εντάσσονται στο παιχνίδι».
Αντιμυκητιακά φάρμακα
Ο καθηγητής επικαλείται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν αναφέρεται σε έναν άλλον μύκητα με την ονομασία Candida auris που τα τελευταία χρόνια έχει την τάση να «φωλιάζει» και στα νοσηλευτικά ιδρύματα προκαλώντας ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις σε αδύναμους πληθυσμούς, αποκαλύπτοντας έτσι πως διαταράσσονται οι ισορροπίες όσο μεταβάλλεται το παγκόσμιο κλίμα. «Υπήρχε στο περιβάλλον και παλαιότερα αλλά δεν έβλαπτε τον άνθρωπο. Ομως, πλέον, πιθανώς λόγω των αλλαγών στις καιρικές συνθήκες, εξελίχθηκε σε παθογόνο για τον ανθρώπινο οργανισμό».
Στη συζήτηση όμως ο Ν. Σύψας συμπεριλαμβάνει ακόμη μία σημαντική παράμετρο, αποκαλύπτοντας ότι τα αντιμυκητιακά φάρμακα είναι πιθανόν στο μέλλον να παροπλιστούν, όπως συμβαίνει και με τα αντιβιοτικά που χάνουν την αποτελεσματικότητά τους όσο τα μικρόβια αυξάνουν την αντοχή τους. «Αντιμυκητιακά ήδη χρησιμοποιούνται στη γεωργία – π.χ. για την καλλιέργεια της διάσημης τουλίπας στην Ολλανδία – και στις κτηνοτροφικές μονάδες, με συνέπεια την ανάδυση πολυανθεκτικών μυκήτων». Και, όπως φαίνεται, ο ασπέργιλλος εντάσσεται στον αρνητικό αυτόν κανόνα.
Η διάγνωση καθυστερεί
Εν τω μεταξύ και όπως αναφέρουν οι ειδικοί της παγκοσμίου φήμης «Mayo Clinic» των ΗΠΑ, οι περισσότεροι άνθρωποι εισπνέουν τα σπόρια αυτού του μύκητα χωρίς να αναπτύσσουν πρόβλημα υγείας. Ομως, στα άτομα υψηλού κινδύνου δύνανται να προκαλέσουν αλλεργική ασπεργίλλωση (π.χ. σε ασθενείς με άσθμα ή κυστική ίνωση), χρόνια ασπεργίλλωση (όπως σε ασθενείς με ΧΑΠ) ή διηθητική ασπεργίλλωση (κυρίως σε ανοσοκατασταλμένα άτομα). Οσο για τα συμπτώματα, αυτά εκδηλώνονται συνήθως από το αναπνευστικό (βήχας, δύσπνοια, πόνος στο στήθος κ.ο.κ.) μοιάζοντας με αυτά των κοινών λοιμώξεων, για αυτό και συχνά η διάγνωση καθυστερεί.
Πηγή: tanea.gr
