Καθώς η άνοιξη προχωρά και το καλοκαίρι πλησιάζει, τα αποδημητικά πτηνά διασχίζουν τις ηπείρους μεταφέροντας όχι μόνο την ομορφιά της φύσης αλλά και έναν ιό που μεταλλάσσεται επικίνδυνα: τη γρίπη των πτηνών τύπου H5N1. Σε πρόσφατη επιστημονική μελέτη της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ (UMD), δημοσιευμένη στο Open Forum Infectious Diseases, διαπιστώθηκε ότι οι οικόσιτες γάτες -συχνοί σύντροφοι του ανθρώπου -μολύνονται όλο και συχνότερα από τη γρίπη των πτηνών, με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας και εν δυνάμει ρόλο-κλειδί στην αλυσίδα μετάδοσης προς τον άνθρωπο.
«Ο ιός έχει εξελιχθεί επικίνδυνα. Η μετάδοσή του πλέον δεν περιορίζεται στα πτηνά -περνάει σε γάτες, αγελάδες και ενδεχομένως στους ανθρώπους», δήλωσε η Δρ. Kristen Coleman, επικεφαλής της μελέτης, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Παγκόσμιας Περιβαλλοντικής και Επαγγελματικής Υγείας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του UMD και συνεργαζόμενη καθηγήτρια στο Τμήμα Κτηνιατρικής του ίδιου πανεπιστημίου. «Με το καλοκαίρι να πλησιάζει και τις γάτες να κυκλοφορούν περισσότερο σε αυλές και εξοχές, αναμένουμε αύξηση κρουσμάτων τόσο σε αγροτικές όσο και σε οικιακές συνθήκες».
«Η γρίπη των πτηνών είναι ιδιαίτερα θανατηφόρα για τις γάτες και πρέπει επειγόντως να προσδιορίσουμε το μέγεθος της διασποράς του ιού στους πληθυσμούς τους, ώστε να εκτιμήσουμε αξιόπιστα τον κίνδυνο μετάδοσης στον άνθρωπο. Θέλουμε να προστατεύσουμε τόσο τους ανθρώπους όσο και τα ευάλωτα κατοικίδια ζώα τους», συμπλήρωσε η Δρ. Coleman.
Οι γάτες και η εξάπλωση της γρίπης των πτηνών: Τι αποκαλύπτει η μελέτη
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε 607 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις γρίπης των πτηνών σε γάτες παγκοσμίως, εκ των οποίων 302 ήταν θανατηφόρες. Το 63% των περιστατικών αφορούσε οικόσιτες γάτες, γεγονός που καταρρίπτει την αντίληψη ότι η ασθένεια πλήττει κυρίως άγρια ζώα. Οι λοιμώξεις εντοπίστηκαν σε 18 χώρες και σε 12 διαφορετικά είδη αιλουροειδών, με τις γάτες να αποτελούν πλέον το βασικό επίκεντρο της δημόσιας ανησυχίας.
Το πιο επιθετικό στέλεχος της γρίπης των πτηνών (το H5N1 clade 2.3.4.4b), παρουσιάζει ποσοστά θνησιμότητας έως και 90% στις γάτες, ενώ τα κλινικά συμπτώματα -όπως εγκεφαλίτιδα, αταξία, τύφλωση και σπασμούς-συχνά συγχέονται με άλλες νόσους, όπως η λύσσα. Το γεγονός ότι οι περισσότερες γάτες διαγιγνώσκονται μετά θάνατον καταδεικνύει τη σοβαρή έλλειψη επιτήρησης για μια νόσο που μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα προς τον άνθρωπο. Επίσης, όπως τονίζει η Δρ. Coleman, «Η περιορισμένη επιτήρηση σημαίνει ότι τα πραγματικά κρούσματα πιθανότατα είναι πολύ περισσότερα».
Κατά τους θερινούς μήνες, οι γάτες -και κυρίως οι ημι-αδέσποτες ή αυτές που κυκλοφορούν ελεύθερα -έρχονται πιο εύκολα σε επαφή με μολυσμένα πτηνά, πτώματα, τρωκτικά ή ακατάλληλα αποθηκευμένα τρόφιμα. Στην ύπαιθρο, οι φάρμες και οι στάβλοι γίνονται σημεία επικίνδυνης συμβίωσης μεταξύ ειδών: έχουν καταγραφεί λοιμώξεις σε γάτες που κατανάλωσαν ωμό γάλα από αγελάδες με γρίπη των πτηνών, ή ωμό κρέας από μολυσμένα πτηνά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μετάδοση της γρίπης των πτηνών μεταξύ γατών έχει ήδη καταγραφεί σε παλαιότερες επιδημίες, κυρίως σε κλειστούς χώρους όπως σπίτια με πολλά κατοικίδια ή καταφύγια ζώων. Αν και δεν έχει καταγραφεί ακόμη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο ιός εξελίσσεται ραγδαία, και κάθε νέο πέρασμα σε θηλαστικό αυξάνει τον κίνδυνο να προσαρμοστεί στον ανθρώπινο οργανισμό -με πιθανή μετάδοση ακόμη και μέσω του αέρα.
Παρότι η νόσος είναι ελαφρώς λιγότερο θανατηφόρα στους ανθρώπους, έχει προκαλέσει τον θάνατο σχεδόν των μισών από τους περίπου 950 καταγεγραμμένους ασθενείς παγκοσμίως. Μόνο στις ΗΠΑ από τον Απρίλιο του 2022 έως τον Ιανουάριο του 2025, επιβεβαιώθηκαν 66 ανθρώπινα κρούσματα και ένας θάνατος.
Πρακτικά μέτρα προστασίας – Τι μπορούν να κάνουν οι ιδιοκτήτες γατών
Για την προστασία τόσο των ζώων όσο και των ανθρώπων, οι ειδικοί συστήνουν προσοχή και απλά προληπτικά μέτρα, ιδιαίτερα τώρα που η δραστηριότητα των γατών εκτός σπιτιού αυξάνεται:
- Αποφύγετε την τροφή τους με ωμό κοτόπουλο, πάπια ή γάλα
- Περιορίστε την επαφή τους με πτηνά ή μικρά θηλαστικά, ιδιαίτερα εάν κυκλοφορούν ελεύθερα
- Μην αγνοείτε συμπτώματα όπως αταξία, τύφλωση ή σπασμούς: είναι ενδείξεις που μοιάζουν με λύσσα αλλά μπορεί να οφείλονται στη γρίπη των πτηνών
- Αναφέρετε ύποπτα περιστατικά στον κτηνίατρο ή σε αρχές δημόσιας υγείας, ειδικά σε αγροτικές ή ημιαστικές περιοχές
Επόμενα βήματα και ανάγκη επαγρύπνησης
Η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ σχεδιάζει μελέτες επιπολασμού σε γάτες σε φάρμες και στάβλους, δηλαδή πληθυσμούς που θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Η στοχευμένη παρακολούθηση αυτών των ομάδων, μαζί με καλύτερη ενημέρωση του κοινού, των κτηνιάτρων και των εργαζομένων σε καταφύγια, αποτελεί το επόμενο βήμα για τη συγκράτηση της εξάπλωσης του ιού. «Στόχος μας είναι να προλάβουμε τη διασπορά, πριν αυτή επεκταθεί ανεξέλεγκτα», υπογραμμίζει ο Ian Gill Bemis, συν-συγγραφέας της μελέτης.
Η γρίπη των πτηνών δεν είναι πλέον μια ασθένεια περιορισμένη στους «κύκλους» της πτηνοτροφίας. Με τα κατοικίδια στο επίκεντρο της εξάπλωσης και τις καιρικές συνθήκες του καλοκαιριού να διευκολύνουν την επαφή με μολυσμένα ζώα ή επιφάνειες, η ευαισθητοποίηση και πρόληψη είναι το ισχυρότερο εργαλείο.
Διαβάστε επίσης
Γρίπη πτηνών: Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από τη μόλυνση
Γρίπη των πτηνών: Κινδυνεύουν όσοι τρώνε πουλερικά και αυγά; Ένας Καθηγητής απαντά
Νικόλαος Σύψας: «Με μία κάψουλα αντιβιοτικού ο λαιμός μας αποικίζεται με πολυανθετικά μικρόβια για 6 μήνες
Πηγή: ygeiamou.gr
