Μέχρι πριν λίγα χρόνια, η στεγαστική επισφάλεια αφορούσε κυρίως τους άνεργους, τους φοιτητές ή τους συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα. Σήμερα, η εικόνα έχει αλλάξει δραματικά. Ένα ζευγάρι με δύο σταθερά εισοδήματα, με καλό πιστωτικό ιστορικό και χωρίς οικονομικές εκκρεμότητες, μπορεί να αδυνατεί να βρει σπίτι να ενοικιάσει στην Αθήνα – ή να το βρίσκει μόνο με ποσά που υπερβαίνουν το 40% του καθαρού εισοδήματός του.
Οι τιμές των ενοικίων αυξάνονται συνεχώς με την προσφορά να παραμένει στάσιμη και τη ζήτηση να ενισχύεται από τουριστικές πλατφόρμες, φοιτητές, εσωτερικούς μετανάστες και νέα νοικοκυριά. Σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτεία προσπαθεί να οικοδομήσει – κυριολεκτικά και θεσμικά – ένα νέο περιβάλλον για τη στέγαση. Στο σχέδιο περιλαμβάνονται νέες κοινωνικές κατοικίες, αναβαθμίσεις κλειστών σπιτιών ενώ μελετάται και η πρόταση των servicers για τα «κόκκινα» ακίνητα.
Η κοινωνική αντιπαροχή
Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί πως το πρώτο μεγάλο έργο κοινωνικής αντιπαροχής θα ξεκινήσει από ένα ακίνητο-σύμβολο: το πρώην εργοστάσιο της ΧΡΩΠΕΙ στην Καλλιθέα. Ο διαγωνισμός ενώ είχε προγραμματιστεί να βγει στον αέρα μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2025 δεν υπάρχει καμία ακόμη εξέλιξη.
Η φιλοσοφία για τις κοινωνικές κατοικίες είναι απλή: το Δημόσιο διαθέτει τη γη, ο ιδιώτης αναλαμβάνει την κατασκευή, και ένα ποσοστό των κατοικιών αποδίδεται στην Πολιτεία για κοινωνική στέγαση. Το υπόλοιπο παραχωρείται στον επενδυτή για ιδιωτική χρήση ή πώληση.
Στο ακίνητο της ΧΡΩΠΕΙ αναμένεται να ανεγερθούν περίπου 250 κατοικίες, εκ των οποίων ένα σημαντικό ποσοστό (έως 40%) θα διατεθεί με κοινωνικά κριτήρια σε νέους, χαμηλόμισθους ή οικογένειες με στεγαστική ανάγκη.
Οι πρωτοβουλίες της ΔΥΠΑ
Την ίδια στιγμή και η ΔΥΠΑ σύμφωνα με πληροφορίες του ΟΤ έχει προχωρήσει και ολοκληρώσει την πλήρη τεχνική προετοιμασία 10 δημόσιων οικοπέδων για την ανέγερση νέων κοινωνικών κατοικιών. Πρόκειται για ακίνητα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Χανιά και άλλες αστικές και ημιαστικές περιοχές.
Στελέχη της ΔΥΠΑ αναφέρουν στον ΟΤ ότι «εμείς είμαστε έτοιμοι, έχουμε ωριμάσει τους φακέλους περιμένουμε τους διαγωνισμούς από το αρμόδιο Υπουργείο».
Το πλάνο για τα οικόπεδα της ΔΥΠΑ προβλέπει ότι θα δημιουργηθούν συνολικά 2.500 νέες κατοικίες στην πιλοτική φάση. Οι κατοικίες θα διατεθούν με χαμηλό ενοίκιο και κοινωνικά κριτήρια, καλύπτοντας νέους έως 39 ετών, νέες οικογένειες και οικονομικά ευάλωτους πολίτες.
Κλειστά σπίτια και ανακαινίσεις
Μέχρι όμως να δημιουργηθούν αυτές οι κοινωνικές κατοικίες, η κυβέρνηση ψάχνει πιο γρήγορες λύσεις ώστε να αυξηθεί το στοκ των προσφερόμενων ακινήτων. Ήδη τρέχει ένα πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης για ανακαινίσεις κλειστών κατοικιών με άτοκα δάνεια έως 25.000 ευρώ ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Έχουν εκταμιευθεί μόνο 16,9 εκατ. ευρώ σε 1.335 νοικοκυριά, οι εγκεκριμένες αιτήσεις φτάνουν τις 1.780 και η απορροφητικότητα είναι μόλις 8,2%.
Η κυβέρνηση δεν φαίνεται να πτοείται και εξετάζει πλέον και τη δυνατότητα αναθεώρησης του ΕΣΠΑ (έχουν γίνει ήδη συζητήσεις και με την αρμόδια στελέχη της Ε.Ε), με στόχο να εξασφαλιστούν επιπλέον πόροι για δράσεις στέγασης, χωρίς να απαιτείται νέος δημοσιονομικός χώρος. Τα κονδύλια θα μπορούσαν να κατευθυνθούν:
- Στην επέκταση του προγράμματος ανακαινίσεων
- Σε επιδότηση ενοικίου ή ενεργειακής αναβάθμισης
- Σε συγχρηματοδότηση νέων κοινωνικών κατοικιών
Τα κόκκινα ακίνητα
Παράγοντες της αγοράς θεωρούν πως πέρα από την κατασκευή νέων κατοικιών, τα κλειστά ακίνητα, υπάρχει ένας παράγοντας που θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση της προσφοράς. Και αυτός δεν είναι άλλος από τα ακίνητα που κατέχουν οι servicers. Δυο είναι οι κατηγορίες ακινήτων των servicers που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ανάσα για την αγορά.
- Η πρώτη κατηγορία αφορά το σύνολο των ακινήτων που έχουν οι εταιρείες διαχείρισης που υπολογίζονται περίπου στις 700.000.Τα ακίνητα αυτά για να μπορέσουν να βγουν στην αγορά χρειάζεται υποχρεωτικά η συναίνεση του δανειολήπτη. Άρα υπάρχει η περίπτωση της συναινετικής πώλησης που ήδη προτείνετε από τις εταιρείες διαχείρισης προς τους δανειολήπτες.
- Η δεύτερη κατηγορία ακινήτων είναι εκείνα που έχουν περιέλθει μετά τον πλειστηριασμό στα χαρτοφυλάκια των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων. Πρόκειται για περίπου 12.000-13.000 ακίνητα που θα μπορούσαν να βγουν στην αγορά. Το χαρτοφυλάκιο αυτό παρόλα αυτά δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση καθώς χρειάζεται η τεχνική και νομική ωρίμανση. Πολλά από αυτά τα ακίνητα έχουν πολεοδομικά ζητήματα, αυθαιρεσίες, νομικής φύσεως θέματα τα οποία θα πρέπει να τακτοποιηθούν. Αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει κοντά στο ενάμισι χρόνο γεγονός που δυσκολεύει τη γρήγορη ροή τέτοιων ακινήτων στην αγορά.
Οι servicers έχουν προτείνει επίσης στην κυβέρνηση να δοθεί η δυνατότητα στα funds να απαλλαγούν από την υποχρέωση τακτοποίησης των εκκρεμών νομικών και τεχνικών προβλημάτων και τη χρονοβόρα διαδικασία των ακινήτων που έχουν στο χαρτοφυλάκιο τους και να την αναλαμβάνει ο αγοραστής του ακινήτου. O αγοραστής ως μπόνους θα έχει έκπτωση στην τιμή αγοράς.
Πηγή: ot.gr
