Δανείζομαι κάποιους τίτλους αυτής της εβδομάδας: «H Ουκρανία και η Ευρώπη είναι πλέον μόνες τους» έγραψε η «Washington Post». «Δεν υπάρχει εκεχειρία στην Ουκρανία, δεν θα υπάρξει ποτέ» έγραψε στο Politico ο Τζέιμι Ντέτμερ, επισημαίνοντας πολύ σωστά ότι ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης, Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, υπηρέτησε ως υπουργός Πολιτισμού (2012-2020) και επέβλεψε την αναθεώρηση των βιβλίων Iστορίας για τα ρωσικά σχολεία.
Η επιλογή αυτού του προσώπου από τον Πούτιν δεν ήταν τυχαία. Ο ρώσος πρόεδρος, πέραν του αναθεωρητισμού που μεταφράζεται στην κατάκτηση των εδαφών, στηρίζει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας σε μια πολύ στέρεη ιδεολογική βάση, αυτήν της ανασύστασης του ρωσικού κόσμου (russkiy mir). Γύρω απ’ αυτή συναντώνται η Ορθόδοξη Εκκλησία, η ρωσική διανόηση, οι ένοπλες δυνάμεις και δυστυχώς η πλειοψηφία του κόσμου. Ο Πούτιν έχτισε την άνοδό του πάνω στην ιδεολογία αυτή και σε μεγάλο βαθμό διατηρεί την εξουσία χάρη σε αυτή. Δεν ιδρώνει λοιπόν το αφτί του όταν ο Τραμπ δηλώνει μετά τη δίωρη τηλεφωνική τους συνομιλία ότι «η Ρωσία θέλει να κάνει ΕΜΠΟΡΙΟ μεγάλης κλίμακας με τις ΗΠΑ όταν τελειώσει το καταστροφικό λουτρό αίματος και συμφωνώ. Το δυναμικό της είναι απεριόριστο. Υπάρχει μια τεράστια ευκαιρία για τη Ρωσία να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και πλούτο».
Αυτή η συναλλακτική αντίληψη δεν είναι το κίνητρο της ομάδας που κυβερνά τη Ρωσία παρά το γεγονός ότι από την άσκηση της εξουσίας με απολυταρχικό τρόπο τα μέλη της έχουν γίνει δισεκατομμυριούχοι. Αν ήταν αυτό το κίνητρό τους, δεν θα είχαν εισβάλει στην Ουκρανία, θα είχαν εξαρχής κάνει ένα deal με την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Η σημερινή Ρωσία τιμά το παρελθόν της συμπεριφερόμενη ιμπεριαλιστικά. Αυτό δεν είναι πρόβλημα για τον αμερικανό πρόεδρο που απειλεί με προσάρτηση τη Γροιλανδία αλλά είναι πρόβλημα για την Ευρώπη που συνορεύει με τη Ρωσία. Γιατί η Μόσχα δεν πρόκειται να δεχθεί ποτέ ότι είναι μια χώρα όπως οι άλλες. Επιθυμεί να αναβιώσει τον ρόλο της ως μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας που να μπορεί, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, να επιβάλει τις βουλήσεις της στις υπόλοιπες και ειδικά σε αυτές που θεωρεί μέρος του «ρωσικού κόσμου».
Αυτή η «επιστροφή στο αυτοκρατορικό παρελθόν» δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Τι θα γινόταν για παράδειγμα αν και η Γερμανία επέστρεφε στο «αυτοκρατορικό της παρελθόν»; Για να μη συμβεί αυτό, θα πρέπει οι ευρωπαϊκές χώρες, ΕΕ και Βρετανία, να αντιμετωπίσουν από κοινού τη Ρωσία. Εχουν ξεκινήσει να το κάνουν, καθώς γνωρίζουν ότι δεν μπορούν πλέον να βασιστούν στην αυτονόητη μέχρι πρότινος υποστήριξη των ΗΠΑ. Αλλά γνωρίζουν επίσης ότι θέλουν χρόνο για να απεξαρτηθούν από την αμερικανική στρατιωτική ομπρέλα. Αυτός ο χρόνος σε βάρος ποίου θα λειτουργήσει; Μέχρι στιγμής το μεγάλο θύμα είναι η Ουκρανία, το μέλλον της οποίας ακόμη είναι απροσδιόριστο. Εάν η Ρωσία κλιμακώσει τον πόλεμο, ευρωπαϊκές χώρες είναι πιθανόν να χρειαστεί να παρέμβουν στρατιωτικά. Θα το κάνουν; Ή θα προτιμήσουν ένα «μεγάλο παζάρι» με τη Μόσχα που θα της προσφέρει ρόλο στην αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής ασφάλειας; Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα διχαστεί γύρω από αυτά τα διλήμματα. Αλλά αν δεν τα απαντήσει, και το δικό της μέλλον θα είναι άδηλο.
Η Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια
του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων
Πηγή: tanea.gr
