Όταν μιλάμε για πολιτική του κατευνασμού αναφερόμαστε κυρίως στις στρατηγικές παραχωρήσεις σε έναν επιτιθέμενο με σκοπό την αποφυγή του πολέμου.
Η τακτική αυτή συνδέεται ιστορικά με τον συντηρητικό ηγέτη Νέβιλ Τσάμπερλεν, πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασίλειου από τον Μάιο του 1937 έως τον Μάιο του 1940.
Όταν ο Τσάμπερλεν έκατσε πρώτη φορά στην πρωθυπουργική καρέκλα, η πρόθεση του Αδόλφου Χίτλερ να αγνοήσει τις διεθνείς συμφωνίες ήταν ήδη εμφανής, αφού είχε παραβιάσει τη Συνθήκη των Βερσαλλιών με τη μαζική επέκταση των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων και την κατάληψη της Ρηνανίας.
Αντιμέτωπος με την προοπτική της γερμανικής εισβολής στην Τσεχοσλοβακία, ο Τσάμπερλεν συνέχισε να προσπαθεί να κατευνάσει τον Χίτλερ, συμφωνώντας σε εδαφικές παραχωρήσεις υπέρ του.
Πίστευε ότι με την πολιτική κατευνασμού του Φύρερ, η Ευρώπη θα μπορούσε να αποφύγει τον πόλεμο και να σώσει ζωές.
Σύμφωνα με άρθρο του The Conversation, η αποτυχία του Τσάμπερλεν και η επακόλουθη έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αναγνωρίζονται ως απόδειξη ότι η κατευναστική πολιτική απέναντι στους επεκτατικούς εθνικιστές πάντα αποτυγχάνει.
Τέτοιοι ηγέτες απλά θα πάρουν ό,τι τους προσφέρεται και θα ζητήσουν περισσότερα.
Η ιστορία επαναλαμβανεται;
Υπάρχουν παραλληλισμοί με τη σχέση μεταξύ του σημερινού προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο Τραμπ και οι ανώτεροι αξιωματούχοι του έχουν επίσης επανειλημμένα προτείνει ότι η Ουκρανία πρέπει να εξασφαλίσει μια ειρηνευτική συμφωνία αποδεχόμενη τις απαιτήσεις του Πούτιν, συμπεριλαμβανομένης της παραχώρησης κυριαρχικού εδάφους της Ουκρανίας και της διαβεβαίωσης ότι η Ουκρανία δεν θα επιτραπεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Αυτό δίνει την εντύπωση ότι ο Τραμπ πιστεύει ότι η ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί με τον κατευνασμό του Πούτιν.
Όπως ο Τσάμπερλεν στο Μόναχο, ο Τραμπ έχει προτείνει να προσφερθεί το κυρίαρχο έδαφος ενός ανεξάρτητου έθνους για να κατευναστεί ο Ρώσος πρόεδρος.
Ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που κάνει αυτό το λάθος.
Η πολιτική κατευνασμού του Ρούζβελτ
Ο Φράνκλιν Ντ. Ρούζβελτ, που υπηρέτησε από τον Μάρτιο του 1933 έως τον Απρίλιο του 1945, προσπάθησε επίσης να κατευνάσει τον Χίτλερ. Ο ιστορικός Φρέντερικ Γ. Μαρκς ΙΙΙ σημειώνει ότι «η βασική γραμμή της προσέγγισής του… από το 1933 ήταν ο κατευνασμός».
Πριν από την ορκωμοσία του, ο Ρούσβελτ προσπάθησε να πείσει τον Σερ Ρόναλντ Λίντσεϊ, τον Βρετανό πρέσβη στις ΗΠΑ, ότι η Πολωνία πρέπει να πεισθεί να παραχωρήσει τον Πολωνικό Διάδρομο στη Γερμανία.
Όταν τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν τη Ρηνανία, ο Λευκός Οίκος του Ρούσβελτ δεν διαμαρτυρήθηκε.
Μεταξύ 1935 και 1937, ο Ρούσβελτ έκανε ομιλίες καταδικάζοντας τον αυταρχισμό, αλλά οι πράξεις του δεν ταιριάζουν με τα λόγια του. Το 1938, διόρισε τον φιλελεύθερο Τζόζεφ Κένεντι πρέσβη των ΗΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Κένεντι διαβεβαίωσε τον Γερμανό πρέσβη στο Λονδίνο ότι «συμπάσχει όχι μόνο με την φυλετική πολιτική της Γερμανίας, αλλά και με τους οικονομικούς της στόχους».
Στο Βερολίνο, ο πρέσβης των ΗΠΑ, Χιου Γουίλσον, επέμεινε ότι η υπεράσπιση των συνόρων της Τσεχοσλοβακίας θα ήταν μη ρεαλιστική. Οι Τσέχοι έπρεπε να παραδώσουν τη Σουδητία στη Γερμανία. Ο Ρούσβελτ συνέχισε τις προσπάθειές του για την επίτευξη ενός συμβιβαστικού ειρηνευτικού σχεδίου όταν οι γερμανικές δυνάμεις κατέλαβαν την Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939.
Ηχώ του παρελθόντος
Οι παραλληλισμοί συνεχίζονται. Αντιμέτωπος με την εισβολή της Ρωσίας στη γείτονά της και τις αμείλικτες επιθέσεις σε πόλεις της Ουκρανίας, η αντίδραση του Τραμπ, λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ήταν να εκφοβίσει τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, και να διαπραγματευτεί απευθείας με τη Ρωσία.
Τώρα, μετά τη δίωρη συνομιλία του με τον Πούτιν τη Δευτέρα, ο Τραμπ εγκατέλειψε την επιμονή του για μια άνευ όρων εκεχειρία 30 ημερών.
Τώρα επιμένει ότι ο πόλεμος δεν είναι δική του υπόθεση. Οι ΗΠΑ θα κάνουν ένα βήμα πίσω. Είναι ένα ακόμη σκληρό πλήγμα για τις ελπίδες της Ουκρανίας για διαπραγματεύσεις και συμβιβασμό.
Σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τον Ρούσβελτ, ο Τραμπ φαίνεται να αντιμετωπίζει την αδυναμία ως απόδειξη ηθικής ανεπάρκειας.
Σε ένα πρόσφατο δοκίμιο, ο Ιβάν Μίκλος, πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός της Σλοβακίας, ο οποίος έχει συμβουλεύσει διαδοχικές κυβερνήσεις της Ουκρανίας με διάφορες ιδιότητες, γράφει για αυτό που θεωρεί «συγγένεια του Τραμπ με τον αφεντικό του Κρεμλίνου». Ο Μίκλος πιστεύει ότι ο Τραμπ θαυμάζει τον Πούτιν και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι:
Ο πρόεδρος Πούτιν, φυσικά, βλέπει ότι ο Τραμπ έχει μια αδυναμία για αυτόν. Αυτό δεν τον αποθαρρύνει από τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του, αλλά τον ενθαρρύνει ακόμη περισσότερο.
Η συμπεριφορά του προέδρου των ΗΠΑ προς τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο στα τέλη Φεβρουαρίου και οι επανειλημμένες δηλώσεις του έκτοτε δείχνουν ότι του λείπει η υπομονή για διπλωματία – μια ανησυχία που έχει ευρέως αναφερθεί.
Μαθήματα από την ιστορία
Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία που να δείχνουν ότι ο Τραμπ δίνει σημασία στην ιστορία.
Θα έπρεπε, όμως, γιατί για τον Πούτιν η ιστορία είναι κεντρική στη στρατηγική του. Απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Κρατικού Πανεπιστημίου του Λένινγκραντ, από όπου αποφοίτησε το 1975, ο Πούτιν φαίνεται να έχει υιοθετήσει μια ιδεαλιστική εκδοχή της πατρίδας του.
Η Σοβιετική Ένωση εκείνη την εποχή περιλάμβανε όλο το έδαφος της σημερινής Ουκρανίας. Ο Πούτιν φιλοδοξεί να το ανακτήσει. Το όραμά του είναι μια Ρωσία που θα ανακτήσει μια θέση συγκρίσιμη με εκείνη της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου των νιάτων του.
Και όπως αναφέρει ο φιλόσοφος Τζορτζ Σανταγιάνα: «Όσοι δεν μπορούν να θυμούνται το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το επαναλάβουν».
Η εκδοχή του Τσάμπερλεν για την κατευναστική πολιτική δεν κατάφερε να αποτρέψει την επιθετικότητα του Αδόλφου Χίτλερ στον 20ό αιώνα. Η εκδοχή του Τραμπ φαίνεται εξίσου ανίκανη να αποτρέψει τις εδαφικές φιλοδοξίες του Βλαντιμίρ Πούτιν στον 21ο αιώνα.
Πηγή: in.gr
