Hδη πριν από τις τελευταίες αμερικανικές εκλογές δήλωνε ότι ο Τραμπ μπλοφάρει με τις απειλές για αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο μιας διαπραγματευτικής τακτικής, ώστε οι Ευρωπαίοι της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας να ξοδέψουν περισσότερα για την άμυνα. Εκτιμούσε, παράλληλα, ότι η «στρατηγική αυτονομία» της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα απαιτήσει τουλάχιστον 10 χρόνια.
Ο διάσημος ιστορικός και ειδικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Χούβερ στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ, καθώς και του Κέντρου Μπέλφερ στο Χάρβαρντ, δεν είναι ο αγαπημένος των φιλελεύθερων Αμερικανών, αλλά ούτε ο «οργανικός διανοούμενος» των Ρεπουμπλικανών.
Κρατάει αποστάσεις και από τα δύο στρατόπεδα κυρίως όσον αφορά τη διαχείριση της πολιτικής και της οικονομίας, ενώ πολύ συχνά τοποθετείται δημοσίως για ζητήματα της επικαιρότητας κάνοντας πλέον λόγο για το «τέλος της αμερικανικής αυτοκρατορίας» (όπως σε πρόσφατο άρθρο γνώμης στον ιστότοπο The FreePress, με τον οποίο συνεργάζεται).
Ενώ αυτή την περίοδο ολοκληρώνει τον δεύτερο τόμο της βιογραφίας του Χένρι Κίσινγκερ παραχώρησε μία μεγάλη συνέντευξη στο Ινστιτούτο Berggruen – ένα think tank για την παγκοσμιοποίηση, τις σχέσεις Δύσης και Ασίας, τις νέες τεχνολογίες – εν είδει podcast.
Μεγάλο μέρος της αναπαράχθηκε στο διαδικτυακό περιοδικό του Ινστιτούτου με την ελληνική ονομασία «Noema» (Νόημα). Από τη συνέντευξη στον διευθυντή του περιοδικού, Νέιθαν Γκάρντελς, αξίζει να αναδειχθούν ορισμένα συμπεράσματα όχι επειδή συνιστούν θέσφατο, αλλά επειδή αποτυπώνουν και τη στάση των σύγχρονων διανοουμένων απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ.
2025, όπως 1980
Το αποτέλεσμα από την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν, σημειώνει ο Φέργκιουσον, ήταν ότι σχηματίστηκε ένας άξονας που δεν υπήρχε το 2020 – ένας άξονας υπό τον οποίο συνασπίστηκαν η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα. «Oλες αυτές οι δυνάμεις συνεργάζονται από κοινού, σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο. Τι πήγε στραβά; Η απάντηση είναι μια καταστροφική αποτυχία στην πολιτική αποτροπής, η οποία ξεκίνησε στο Αφγανιστάν το 2021, επιδεινώθηκε τον Φεβρουάριο του 2022 όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία και έγινε χειρότερη το 2023 όταν η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ επιτέθηκαν στο Ισραήλ. Επομένως, νομίζω ότι πρέπει να κατανοήσει κανείς την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως εν μέρει μια αντίδραση εναντίον μιας αποτυχημένης κυβέρνησης των Δημοκρατικών. Σαν αυτό που συνέβη το 1980 όταν οι Αμερικανοί ψήφισαν υπέρ του Ρόναλντ Ρίγκαν και απέρριψαν τον Τζίμι Κάρτερ κατά τη διάρκεια της κρίσης ομήρων στο Ιράν».
Ασχημα νέα για Ρωσία και Ασία
«Δεν νομίζω ότι η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ συνιστά μεγάλη νίκη για την Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα. Το ακριβώς αντίθετο. Νομίζω ότι είναι άσχημα νέα γι’ αυτές τις χώρες. Ας το αναλύσουμε εν συντομία. Πολλοί θεώρησαν λανθασμένα ότι θα ήταν ωφέλιμο για τον Βλαντίμιρ Πούτιν αν επανεκλεγεί ο Τραμπ. Δεν νομίζω ότι αυτός ο πόλεμος θα τελειώσει με τους όρους του Πούτιν – αν τελειώσει ποτέ. Δεύτερον, η μέγιστη πίεση επιστρέφει τώρα στο Ιράν. Αυτό είναι σημαντικό. Τρίτον, η πίεση ασκείται στην Κίνα μέσω των δασμών. Ο Μικρός Aνθρωπος των Πυραύλων στη Βόρεια Κορέα περιμένει ακόμα να πάρει ό,τι του προσφέρουν, αλλά δεν νομίζω ότι θα είναι ερωτική επιστολή από την κυβέρνηση Τραμπ».
Τα ελλείμματα της αυτοκρατορίας
Ο Φέργκιουσον αναγνωρίζει ότι ο τρόπος που οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται την παγκόσμια διακυβέρνηση ανταποκρίνεται στον τύπο της αυτοκρατορίας, ένα μοντέλο που μοιράστηκαν με την πρώην Σοβιετική Ενωση. Πρόκειται βέβαια για ένα μοντέλο που παρουσιάζει πλέον παθογένειες, οι οποίες υπονομεύουν την αποτελεσματικότητά του. «Πρώτον, υπάρχει έλλειμμα σε ανθρώπινο δυναμικό. Εννοώ ότι η Αμερική εισάγει ανθρώπους, δεν εξάγει. Πολύ λίγοι Αμερικανοί θέλουν να παραμένουν σε ζεστά, φτωχά και επικίνδυνα περιβάλλοντα. Εξού και η εξάμηνη παραμονή των αμερικανών στρατιωτών στο εξωτερικό. Το άλλο είδος ελλείμματος είναι το δημοσιονομικό. Οι ΗΠΑ δεν έχουν την πολυτέλεια να καταλαμβάνουν ζώνες σε ολόκληρο τον πλανήτη όπως έκαναν οι Βρετανοί ή οι Γάλλοι. Επί του παρόντος, υπάρχει επίσης το πρόβλημα ότι ξοδεύουν περισσότερα για αποπληρωμές χρέους παρά για αμυντικό προϋπολογισμό για πρώτη φορά στην ιστορία της. Οταν συμβαίνει αυτό, πιθανότατα υπάρχει πρόβλημα. Αυτό ισχύει, λίγο – πολύ, για κάθε αυτοκρατορία από την Ισπανία του 16ου αιώνα. Και, τέλος, υπάρχει μια έλλειψη ενδιαφέροντος, εγγενής στην αμερικανική δημόσια και πολιτική ζωή. Οι άνθρωποι χάνουν το ενδιαφέρον τους για περίπλοκες, ανεξέλεγκτες περιπέτειες μάλλον γρήγορα, και αυτό καθιστά πολύ δύσκολο να τις ολοκληρώσουν, είτε στο Βιετνάμ, στο Ιράκ ή στο Αφγανιστάν. Ολα αυτά είναι δομικά προβλήματα. Λειτουργικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά μιας αυτοκρατορίας, αλλά οι ίδιοι οι Αμερικανοί δεν θέλουν πραγματικά να ασχοληθούν μαζί της και αυτό προκαλεί ταλάντωση της αμερικανικής ισχύος. Υπάρχουν περίοδοι δύναμης κι ύστερα περίοδοι υποχώρησης. Οταν ο Τραμπ σταματήσει τις υπερβολές, κάτι που αναμφίβολα θα κάνει, θα υπάρξει άλλη μια περίοδος συγκράτησης. Το έχουμε δει πολλές φορές αυτό το έργο».
Ποιες δεν ψήφισαν Τραμπ
Η αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος σε μια σειρά ζητημάτων, όπως, το δικαίωμα των διεμφυλικών αθλητών να αγωνίζονται στα γυναικεία αθλήματα, απείχε τόσο πολύ από την κυρίαρχη άποψη ώσπου βρέθηκε σχεδόν εκτός εκλογικής διεκδίκησης… Αυτό που συνέβη δεν είναι μια βαθιά αντίδραση, αλλά η αποκήρυξη αυτών των ιδεών από τους καθημερινούς Αμερικανούς. Και είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η αποκήρυξη αφορούσε σχεδόν κάθε δημογραφικό πεδίο. Υπήρχε μόνο μία κατηγορία ψηφοφόρων που δεν στράφηκε προς τον Ντόναλντ Τραμπ μεταξύ 2020 και 2024: οι λευκές γυναίκες με πτυχία κολεγίου. Ολοι οι άλλοι απομακρύνθηκαν από αυτό που προσπαθούσε να πετύχει η προοδευτική πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος.
Ο εμφύλιος και η πτώση
Οι Ρεπουμπλικανοί και οι Δημοκρατικοί καταλαμβάνουν ξεχωριστά πολιτισμικά δίκτυα συμμετέχοντας κάθε τόσο σε «πολιτισμικούς πολέμους». Σύντομα δεν θα υπάρχουν Δημοκρατικοί στην πλατφόρμα και θα έχουν πάει όλοι στο Bluesky, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Φέργκιουσον. Και αυτό σημαίνει ότι οι δύο κοινότητες γίνονται εντελώς διακριτές, σε σημείο που δεν υπάρχει πλέον συγχρωτισμός, αλλά πλήρες κομματικό χάσμα. «Νομίζω ότι αυτό είναι αρκετά επικίνδυνο για μια δημοκρατία, όχι επειδή δεν υπάρχει δημόσια σφαίρα. Υπάρχει ακόμα. Απλώς οι δύο αντίπαλες φυλές ή αντίπαλες αιρέσεις αρνούνται να συνεργαστούν μεταξύ τους καλή τη πίστη… Εχω την αίσθηση ότι βρίσκομαι στην ύστερη φάση της αμερικανικής δημοκρατίας σήμερα, με την έννοια ότι οι θεσμοί διαβρώνονται από έναν λανθάνοντα εμφύλιο πόλεμο με τις προοπτικές της πτώσης να αυξάνονται. Αυτό είναι κάτι που διάβρωσε τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία και άνοιξε τον δρόμο προς την Αυτοκρατορία. Η άποψή μου είναι ότι η Ιστορία στάθηκε πάντοτε ενάντια σε οποιαδήποτε δημοκρατία διαρκεί 250 χρόνια. Αυτή λοιπόν η αμερικανική πολιτεία βρίσκεται στην όψιμη φάση της δημοκρατίας με εμφανείς τις αναφορές στην αυτοκρατορία».
Πηγή: tanea.gr
