Οι έφηβοι στην Ελλάδα είναι πιο πιθανό να κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών από ό,τι οι συνομήλικοί τους στην υπόλοιπη Ευρώπη, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το αλκοόλ και το κάπνισμα, και δευτερευόντως στην κάνναβη. Επίσης είναι πιο εκτεθειμένοι σε άλλες εν δυνάμει εξαρτητικές συμπεριφορές, όπως η ενασχόληση με τα τυχερά παιγνίδια, χωρίς όμως να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εθισμού. Όσο για τα social media, το πρόβλημα είναι ίδιο για όλη την Ευρώπη: Σχεδόν ο ένας στους δύο εφήβους αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω της υπερβολικής ενασχόλησής του με αυτά.
Τα παραπάνω προκύπτουν από τη νέα «Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση ουσιών, άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές και την ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων-μαθητών», μέρος της πανευρωπαϊκής έρευνας ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs)
Η έρευνα, που ξεκίνησε το 1984 και υλοποιείται στην Ελλάδα από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας –ΕΠΙΨΥ, επαναλαμβάνεται κάθε τέσσερα χρόνια, και δίνει τη δυνατότητα μιας διαχρονικής παρακολούθησης του φαινομένου σε βάθος δεκαετιών.
Η πιο πρόσφατή έρευνα του ΕΠΙΨΥ, που μόλις παρουσιάστηκε, πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 2024 και συμμετείχαν 6.810 μαθητές και μαθήτριες Α’ Λυκείου, από 488 σχολεία σε όλη την
Ελλάδα.
πηγή: ΕΠΙΨΥ-ΕSPAD
Αυξήθηκε η χρήση ουσιών στους εφήβους μετά την πανδημία
Σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη έρευνα, που είχε διεξαχθεί το 2019, πριν την πανδημία του Covid-19, η χρήση παράνομων ουσιών στην Ελλάδα ανάμεσα σε εφήβους αυξήθηκε αισθητά.
Το 13% των εφήβων 16 ετών ή ο ένας στους οκτώ, ανέφερε ότι έχει κάνει χρήση κάποιας – οποιασδήποτε – παράνομης ουσίας, κυρίως κάνναβης. Το αντίστοιχο ποσοστό πριν τέσσερα χρόνια ήταν 9,4%. Εδώ και 25 χρόνια, παρά τις μικρές διακυμάνσεις ανάμεσα στα έτη, η διάδοση της χρήσης παράνομων ουσιών ανάμεσα στους εφήβους βαίνει αυξανόμενη.
Κάνναβη δηλώνουν ότι έχουν δοκιμάσει το 11% των 16χρονων στην Ελλάδα, έναντι 12% στο μέσο όρο των 37 χωρών που συμμετέχουν στην έρευνα ESPAD. Όμως στην Ελλάδα είναι υψηλότερο το ποσοστό της πολύ πρόσφατης (τρέχουσας) χρήσης κάνναβης (6,2% έναντι 4,9% στην ESPAD).
Επίσης στην Ελλάδα είναι πιο εύκολη η πρόσβαση στην κάνναβη. Το 34% των 16χρονων μαθητών δηλώνουν ότι τους είναι εύκολο να βρουν, έναντι 26% στην ΕSPAD.
πηγή: ΕΠΙΨY-ΕSPAD
Έφηβοι και αλκοόλ: Πάνω από ένας στους τρεις το τσούζει
Τα ποσοστά χρήσης αλκοόλ ανάμεσα στους εφήβους στην Ελλάδα είναι μεν αισθητά υψηλότερα από το μέσο όρο των χωρών της έρευνας ESPAD, αλλά βαίνουν πτωτικά εδώ και μια δεκαετία.
Συγκεκριμένα το 86% των 16χρονων στην Ελλάδα απάντησε ότι έχει καταναλώσει αλκοόλ, έναντι 94% το 2015.
Αυξάνονται όμως τα ποσοστά όσων έχουν καταναλώσει πολύ πρόσφατα μεγάλη ποσότητα αλκοόλ (από πέντε ποτά και πάνω διαδοχικά), στο 37%, από 32% το 2019. Εξίσου αυξημένα είναι και τα ποσοστά όσων αναφέρουν ότι μέθυσαν πολύ πρόσφατα, από 10% το 2019 σε 13% το 2024.
Στον μέσο όρο των χωρών της ΕSPAD αλκοόλ έχει καταναλώσει το 74% των 16χρονων, πρόσφατη μεγάλη κατανάλωση αναφέρει το 30%, και πρόσφατη μέθη το 13%, όσο και στην Ελλάδα.
πηγή: ΕΠΙΨΥ-ESPAD
Έφηβοι θεριακλήδες: Αυξάνεται η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου
Το παραδοσιακό και το ηλεκτρονικό τσιγάρο (vape) συνυπάρχουν στην Ελλάδα, με πάνω από τους μισούς μαθητές (54%) να έχουν καπνίσει ένα από τα δύο, έναντι 48% στην ESPAD.
Ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη η χρήση τσιγάρου ανάμεσα στους εφήβους μειώνεται, στην Ελλάδα συμβαίνει το αντίθετο. Αυτό οφείλεται κυρίως στην έκρηξη της χρήσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Συγκεκριμένα, το 52% των 16χρονων στην Ελλάδα έχει καπνίσει ηλεκτρονικό τσιγάρο, όταν το αντίστοιχο ποσοστό πριν την πανδημία ήταν 35%. Στην ΕSPAD αυξήθηκε επίσης η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου μεταξύ 2019-2024, αλλά μόλις κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες (από 41% στο 43%).
Επίσης, όπως στην Ελλάδα έτσι και στις περισσότερες χώρες ευρωπαϊκά, αυξήθηκε από το 2019 στο 2024 το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν κάπνισμα παραδοσιακών και ηλεκτρονικών τσιγάρων σε πολύ μικρή ηλικία (≤13 ετών), με την αύξηση αυτή να είναι και σε αυτήν την περίπτωση εντονότερη στην Ελλάδα
Τυχερά παιχνίδια: Αυξάνεται ο ηλεκτρονικός τζόγος
Οι 16χρονοι μαθητές στην Ελλάδα είναι πιο επιρρεπείς στον τζόγο – ηλεκτρονικό και επίγειο – από ό,τι οι συνομήλικοί τους στην υπόλοιπη Ευρώπη. Πάνω από ένας στους τρεις (36%) έχει στοιχηματίσει χρήματα τους τελευταίους 12 μήνες, έναντι 22% στην ESPAD.
Ο τζόγος είναι κυρίως αγορίστικο σπορ. Σχεδόν ένας στους δύο 16χρονους στην Ελλάδα (47%) έχει στοιχηματίσει χρήματα τον τελευταίο χρόνο (30% στην ESPAD). Το ίδιο ισχύει για ένα στα τέσσερα κορίτσια (26%), όταν το αντίστοιχο ποσοστό στις χώρες της ΕSPAD είναι μόλις 16%.
Σε αντίθεση με την υπόλοιπη ΕΕ ο ηλεκτρονικός τζόγος βαίνει αυξανόμενος. Στην Ελλάδα, το 72% όσων έχουν στοιχηματίσει χρήματα το έχουν κάνει και σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, όταν το 2015 το αντίστοιχο ποσοστό ταν 62%.
Στο εξωτερικό αντιθέτως υπάρχει μείωση του ηλεκτρονικού στοιχήματος στους εφήβους, από το 69% στο 65%.
Αυτό πιθανόν σημαίνει ότι στις άλλες χώρες της Ευρώπης υπάρχουν πιο αυστηρές ασφαλιστικές δικλείδες για να αποτρέπουν τους ανήλικους να στοιχηματίζουν ονλάιν, από ό,τι στην Ελλάδα.
Social Media και Video Games
Σχεδόν ο ένας τους δύο εφήβους στην Ελλάδα (48%) αντιμετωπίζει προβλήματα από τη συχνότητα με την οποία είναι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για παράδειγμα μπορεί οι ίδιοι να θεωρούν ότι περνούν υπερβολικα πολυ χρόνο σε αυτά, ή να χαλάει η διάθεσή τους όταν τα στερούνται ή να παραπονιούνται οι γονείς τους ότι είναι υπερβολικά προσκολημμένοι σε αυτά. Πρόκειται σχεδόν για το ίδιο ποσοστό που αναφέρεται και στην υπόλοιπη Ευρώπη (47%).
Τέλος, στην Ελλάδα οι δείκτες που αφορούν την ενασχόληση με τα videogames είναι χαμηλότεροι από την υπόλοιπη Ευρώπη, με μία εξαίρεση: Τα ποσοστά των εφήβων που αντιμετωπίζουν προβλήματα από τη συχνότητα με την οποία παίζουν ηλεκτρονικά κυμαίνονται κοντά στο μέσο όρο των χωρών της ΕSPAD – στο 21% έναντι 22%.
Δείτε τη σύνοψη της έρευνας EΔΩ
Πηγή: in.gr
