Η βοήθεια που εισέρχεται στη Γάζα, η οποία σύμφωνα με την κυβέρνηση του Ισραήλ θα περιλαμβάνει «μία βασική ποσότητα» τροφίμων για την αποτροπή της λιμοκτονίας, έρχεται σε μια στιγμή που πάνω από το 90% των Παλαιστινίων αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια.
Παρά τον συγκλονιστικό αριθμό των ανθρώπων που κινδυνεύουν από υποσιτισμό και πείνα στη Γάζα, τα 2/3 των Ισραηλινών αντιτίθενται στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Αυτό ισχύει ακόμη και όταν η βοήθεια παρέχεται από διεθνείς οργανισμούς που δεν έχουν καμία σχέση με τη Χαμάς ή την UNRWA, την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, την οποία η ισραηλινή κυβέρνηση έχει απαγορεύσει.
Η διαστρέβλωση της αλήθειας στο Ισραήλ
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, πρόσφατο άρθρο του The Conversation θέτει το ερώτημα αν ένας βασικός παράγοντας που καθορίζει τη στάση των Ισραηλινών είναι οι εσφαλμένες αντιλήψεις σχετικά με την έκταση των ανθρωπιστικών αναγκών.
Με αφορμή αυτό το ερώτημα, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή έρευνα σε περίπου 3.000 Εβραίους Ισραηλινούς μεταξύ 21 Ιανουαρίου και 19 Μαρτίου 2025, από όλες τις ηλικιακές ομάδες, περιοχές, εισοδηματικά επίπεδα και φύλα.
Διαπιστώθηκε ότι πολλοί από τους ερωτηθέντες πίστευαν ότι λιγότερο από το 10% των κατοίκων της Γάζας υποφέρουν από πείνα, αποκαλύπτοντας μια έντονη ασυμφωνία μεταξύ της αντίληψης του κοινού και της κατάστασης που αναφέρουν οι διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Πράγματι, όταν τους ζητήθηκε να εξηγήσουν την αντίθεσή τους στην ανθρωπιστική βοήθεια, ένας από τους ερωτηθέντες απάντησε: «Δεν έχουν έλλειψη τροφίμων, απλά το παρουσιάζουν έτσι».
Ένας άλλος απάντησε: «Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Γάζας έχει αρκετά τρόφιμα, υπάρχουν εστιατόρια και εμπορικά κέντρα που λειτουργούν στη Γάζα».
Μπορεί η πληροφόρηση να αλλάξει τις αντιλήψεις;
Η μεροληψία των μέσων ενημέρωσης και η λογοκρισία διαδραματίζουν πολύ σοβαρό λόγο στη διαστρέβλωση της αντίληψης των Ισραηλινών για τα δεινά στη Γάζα.
Φυσικά, η διαστρέβλωση των μέσων ενημέρωσης είναι ένα κοινό φαινόμενο κατά τη διάρκεια των πολέμων.
Ωστόσο, μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία 1.182 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν από μαχητές της Χαμάς, η μεροληψία των μέσων ενημέρωσης σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα έχει γίνει σύστηματική.
Επικαλούμενες λόγους εθνικής ασφάλειας, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις έχουν εντείνει τη λογοκρισία.
Μια πρόσφατη ανάλυση δείχνει ότι το 2025, πάνω από το 35% των άρθρων των ισραηλινών μέσων ενημέρωσης έχουν υποστεί μερική λογοκρισία και σχεδόν το 10% έχουν λογοκριθεί πλήρως.
Αν και οι Ισραηλινοί είναι ελεύθεροι να παρακολουθούν τις διεθνείς ειδήσεις, πολλοί δεν το κάνουν λόγω των γλωσσικών φραγμών και της της αντίληψης ότι τα μέσα αυτά είναι μεροληπτικά εναντίον του Ισραήλ.
Ως αποτέλεσμα, αυτό που διαβάζουν, ακούν και βλέπουν οι Ισραηλινοί αντανακλά όλο και περισσότερο τα συμφέροντα της κυβέρνησης.
Ταυτόχρονα οι διαδικτυακές πλατφόρμες έχουν σχεδιαστεί για να προωθούν αναρτήσεις που ενισχύουν τις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις των χρηστών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αυτό που ονομάζεται «θάλαμος ηχούς» αντί να εκτίθενται οι άνθρωποι σε διαφορετικές απόψεις.
Έκθεση στην πραγματικότητα
Τι συμβαίνει όμως όταν σε άτομα που εκφράζουν σκεπτικισμό παρουσιάζονται αξιόπιστες πληροφορίες;
Για να το ελεγχθεί αυτό, ζητήθηκε από μια τυχαία επιλεγμένη ομάδα συμμετεχόντων να διαβάσει τμήματα ειδήσεων που δημοσιεύθηκαν από το Ynet — την πιο δημοφιλή διαδικτυακή πηγή ειδήσεων του Ισραήλ — σχετικά με τις τραγικές ανθρωπιστικές συνθήκες στη Γάζα.
Αυτές περιλάμβαναν αναφορές για παιδιά των οποίων το βάρος είχε μειωθεί κατά το ήμισυ και για τις οικογένειες που επιβίωναν με χόρτα και σκουπίδια.
Στη συνέχεια, συγκρίθηκε αν όσοι είχαν διαβάσει αυτές τις ειδήσεις έδειχναν υψηλότερα επίπεδα υποστήριξης για την παροχή βοήθειας σε σχέση με όσους δεν τις είχαν διαβάσει.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η έκθεση στις ειδήσεις που περιγράφουν την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα οδήγησε σε αυξημένη υποστήριξη για την ανθρωπιστική βοήθεια — αλλά μόνο κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες.
Η αντίληψη για την υποστήριξη της Χαμάς εντός της Γάζας
Σύμφωνα με το ευρύτερο πρότυπο που θέλει τους κατοίκους της Γάζας να θεωρούνται ανάξιοι συμπάθειας, η έρευνά διαπίστωσε ότι περισσότεροι από το ένα τρίτο των Ισραηλινών πιστεύουν ότι πάνω από το 90% των Παλαιστινίων στη Γάζα υποστηρίζουν τη Χαμάς.
Μια κοινή άποψη που ακούστηκε είναι ότι «δεν υπάρχουν αμέτοχοι» στη Γάζα.
Πολλοί ερωτηθέντες μάλιστα δικαιολογούν ρητά την αντίθεσή τους στην ανθρωπιστική βοήθεια με δηλώσεις όπως «Όλοι στη Γάζα εμπλέκονται σε όσα συνέβησαν στις 7 Οκτωβρίου» ή «Δεν αξίζουν να τους φροντίσουμε αφού χάρηκαν με όσα μας έκαναν».
Ωστόσο, αυτή η άποψη έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα στοιχεία που δείχνουν σημαντική αντίθεση προς τη Χαμάς εντός της Γάζας.
Η πραγματικότητα στη Γάζα
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του Παλαιστινιακού Κέντρου Πολιτικής και Ερευνών, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Μαΐου 2025, μόνο το 37% των Παλαιστινίων στη Γάζα θεωρούσε «σωστή» την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.
Επιπλέον, οι μισοί από τους ερωτηθέντες στη Γάζα δήλωσαν ότι υποστήριζαν τις πρόσφατες διαδηλώσεις που ζητούσαν από τη Χαμάς να παραιτηθεί από τον έλεγχο της Γάζας.
Δεδομένης αυτής της πραγματικότητας, η απόδοση συλλογικής ευθύνης για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου από τους Ισραηλινούς δημιουργεί έναν ανησυχητικό ηθικό προβληματισμό για την δικαιολόγηση των δεινών που υφίστανται οι άμαχοι.
Ένα ριζωμένο σύστημα παραπληροφόρησης
Ένα βασικό πρόβλημα είναι ότι η ακριβής ενημέρωση για την ανθρωπιστική κρίση είναι ότι αυτή αποτελεί μόνο μια σταγόνα στον ωκεανό σε σύγκριση με το ευρύτερο ενημερωτικό περιβάλλον στο οποίο εκτίθενται οι περισσότεροι Ισραηλινοί.
Μια μεμονωμένη είδηση, όσο συναρπαστική και αν είναι, είναι απίθανο να υπερκεράσει το σωρευτικό αποτέλεσμα μηνών συναισθηματικά φορτισμένης και λογοκριμένης κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης.
Ένα φαινόμενο που δικαιολογεί αυτή την διάσταση της αλήθειας και αντίληψης είναι εκείνο της «γνωστικής ασυμφωνίας».
Η γνωστική ασυμφωνία είναι η ψυχολογική ένταση που βιώνει ένα άτομο όταν οι πεποιθήσεις του συγκρούονται με νέες πληροφορίες.
Όταν προσφέρονται κυρίως πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις υπάρχουσες πεποιθήσεις (μέσα σε «θαλάμους ηχούς»), η γνωστική ασυμφωνία ενισχύεται όταν παρουσιαστούν αντίθετα δεδομένα, όσο αξιόπιστα και αν είναι.
Αυτό οδηγεί συχνά το άτομο να απορρίπτει την νέα πληροφορία για να διατηρήσει εσωτερική συνέπεια.
Έτσι, σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι δύσκολο να αλλάξουν οι βαθιά ριζωμένες αφηγήσεις.
Πηγή: in.gr
