Του Τάσου Δασόπουλου
Με την τελική αναθεώρηση του Εθνικού Προγράμματος Ελλάδα 2.0, που χρηματοδοτεί το ΤΑΑ, κλείνει άλλη μία βασική εκκρεμότητα για την είσπραξη του υπολοίπου ύψους 14,6 δισ. ευρώ και, το βασικότερο, της αξιοποίησης των 36 δισ. τα οποία έχει εξασφαλίσει η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Το τελικό κείμενο που εστάλη στις Βρυξέλλες εμπεριέχει μια ανακατανομή πόρων συνολικού ύψους 1,6 δισ. ευρώ μέρους ή και ολόκληρων επενδύσεων, οι οποίες είτε δεν προλάβαιναν να ολοκληρωθούν στην ώρα τους είτε δεν είχαν προκηρυχθεί. Επίσης, υπήρχαν επενδύσεις οι οποίες απεντάχθηκαν ολοκληρωτικά από το πρόγραμμα, για να χρηματοδοτηθούν από το εθνικό ΠΔΕ, άλλα και νέες επενδύσεις οι οποίες προστέθηκαν στο παρά πέντε του Ελλάδα 2.0. Από τα πρώτα κείμενα που έφτασαν στις Βρυξέλλες προκύπτει ότι υπάρχουν νέα έργα στο πρόγραμμα του υπουργείου Μεταφορών. Συγκεκριμένα, στα νέα έργα περιλαμβάνονται η ολοκληρωμένη αναβάθμιση της υποδομής ασφαλείας των δέκα μεγαλύτερων σιδηροδρομικών τούνελ του ΟΣΕ με τη χρήση έξυπνων συστημάτων, η δημιουργία έξυπνων διαβάσεων σε σχολικές μονάδες και η ανάπτυξη αυτόνομων έξυπνων δικτύων φωτισμού στους οδικούς άξονες υπό την εποπτεία των 13 Περιφερειών της χώρας, καθώς και η προμήθεια επιπλέον 175 ηλεκτροκίνητων λεωφορείων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Επίσης προστίθενται έργα για την ψηφιοποίηση της υγείας και της παιδείας. Συγκεκριμένα, στα νέα έργα προστίθενται επιπλέον διαδραστικά συστήματα μάθησης για τα σχολεία της χώρας και επεκτείνεται το ψηφιακό σχολείο. Οι ψηφιακές υπηρεσίες ενισχύονται και στον τομέα της δημόσιας υγείας, με την πρόταση έργου επέκτασης της ψηφιακής υποδομής του συστήματος υγείας, για τη διευκόλυνση και την απλοποίηση των καθημερινών διαδικασιών. Επιπρόσθετα, επεκτείνεται η υλοποίηση του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη, με την προσθήκη του συστήματος καταγραφής της αυθαίρετης δόμησης μέσω δορυφόρων και drones.
Στα έργα τα οποία απεντάσσονται από το Ελλάδα 2.0 και μεταφέρονται σε άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία περιλαμβάνονται η κατασκευή του φράγματος Αλμωπαίου, για το οποίο ο διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος. Το έργο μεταφέρεται στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με πόρους του οποίου θα υλοποιηθούν και τα Περιφερειακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας. Η αναβάθμιση των 7 Canadair μεταφέρεται στο ΕΣΠΑ, ενώ αντικαθίστανται με τα ηλεκτρικά λεωφορεία δράσεις όπως τα Πράσινα Ταξί και το Φορτίζω Παντού.
Η αποστολή τμημάτων της αναθεώρησης θα συνεχιστεί και την επόμενη εβδομάδα, με στόχο πριν από το τέλος του μήνα να ξεκινήσει η τελική διαβούλευση με τις Βρυξέλλες, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι και τα μέσα Ιουνίου, ώστε να οριστικοποιηθούν οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να ολοκληρώσει η Ελλάδα μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου.
Το αίτημα της έκτης δόσης
Με το που θα υπάρξει μια πρώτη θετική γνωμοδότηση για την τελική μορφή του Ελλάδα 2.0, η Ελλάδα θα έχει πλέον και τυπικά το “πράσινο φως” για να κάνει το αίτημα της έκτης δόσης από τις χρηματοδοτήσεις του ΤΑΑ ύψους 3,9 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 2,1 δισ. ευρώ θα αφορούν επιδοτήσεις και 1,8 δισ. δάνεια μέσα στον Ιούνιο. Τον Ιούλιο αναμένεται να εγκριθεί από το Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. (Ecofin) τόσο η αναθεώρηση του εθνικού σχεδίου όσο και η πληρωμή της έκτης δόσης. Με τα σημερινά δεδομένα, για να ξεκλειδώσει η έκτη δόση, θα πρέπει να έχουν εκπληρωθεί 43 ορόσημα και στόχοι. Βέβαια ο έλεγχος θα γίνει με βάση την αναθεώρηση του σχεδίου, το οποίο περιλαμβάνει ανακατατάξεις στους στόχους. Έτσι τα ορόσημα θα αλλάξουν, αλλά είναι δεδομένο πως αυτό είναι το πιο απαιτητικό αίτημα πληρωμής του Ταμείου Ανάκαμψης, τουλάχιστον μέχρι το επόμενο αίτημα (έβδομο στη σειρά), ύψους 3,5 δισ. ευρώ, που προγραμματίζεται για τον Νοέμβριο ή το αργότερο πριν από τις εορτές των Χριστουγέννων.
Αγώνας δρόμου για τα ορόσημα
Το ίδιο σημαντικό, αν όχι σημαντικότερο από το κυνήγι των δόσεων, είναι και το κυνήγι για την εκπλήρωση των 255 οροσήμων και στόχων που εκκρεμούν σήμερα, ώστε να φτάσουμε στους 394 που περιλαμβάνει το ελληνικό πρόγραμμα. Δεδομένο είναι ότι κάποια από τα ορόσημα τελούν υπό αναθεώρηση. Ωστόσο το ΥΠΕΘΟ και τα συναρμόδια υπουργεία δίνουν μεγάλη βάση στα ορόσημα που έμειναν ως έχουν, ώστε να αυξηθούν τα ολοκληρωμένα που σήμερα αριθμούν 139. Σε πιο πρακτικούς όρους, αυτό σημαίνει ότι μέσα στους επόμενους 15 μήνες θα πρέπει να ολοκληρωθεί το 65% του ελληνικού προγράμματος.
Η πραγματική απορρόφηση
“Καυτό μέτωπο” παραμένει και το μέτωπο της διάθεσης των πόρων για έργα που παρουσιάζουν υλοποίηση ή ολοκληρώνονται. Οι εκταμιεύσεις επιχορηγήσεων και δανείων το 2025 θα φτάσουν το 2,8% του ΑΕΠ. Ποσά τα οποία θα πρέπει να διατεθούν με γρήγορους ρυθμούς στους τελικούς δικαιούχους. Ακόμη υψηλότερα θα είναι τα ποσά του 2026, με τις εκταμιεύσεις επιχορηγήσεων να υπολογίζονται στο 2,4% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 6 δισ. ευρώ, και τις εκταμιεύσεις δανείων στο 1,8% του ΑΕΠ, περίπου 4,5 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ποσά-ρεκόρ, τα οποία δεν έχει πετύχει ποτέ το ελληνικό δημόσιο και γι’ αυτό απαιτούν εγρήγορση και παράλληλα στρατηγικές κινήσεις, για να έχουμε επιτυχία. Μέχρι τον περασμένο Απρίλιο περίπου 9,4 δισ. ευρώ επιχορηγήσεων είχαν μεταφερθεί σε φορείς εντός και εκτός της γενικής κυβέρνησης και σε τελικούς δικαιούχους για εγκεκριμένα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. Στο δανειακό σκέλος έχουν υπογραφεί 435 δανειακές συμβάσεις, με συνολικό προϋπολογισμό 16,15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 7,06 δισ. ευρώ προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα 5,34 δισ. ευρώ από τις συνεργαζόμενες τράπεζες και τα 3,75 δισ. ευρώ είναι ίδια κεφάλαια των επενδυτών.
Παρά τις διαδοχικές διαψεύσεις περί κάποιας παράτασης του ΤΑΑ, υπάρχει πρόταση του Ευρωκοινοβουλίου για παράταση 12-18 μηνών στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, που είναι μεν ώριμα, αλλά πιθανόν δεν θα προλάβουν να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του Προγράμματος.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Κεφάλαιο
Πηγή: capital.gr
