Οι περισσότεροι άνθρωποι πλήττουν αν επιχειρήσεις να τους διηγηθείς την ιστορία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, όσο σύντομος και περιεκτικός κι αν είσαι. Αν όμως τους περιγράψεις την ιστορία της κατάρρευσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, σίγουρα κανένας δεν θα πλήξει.
Πριν από λίγες ημέρες, στις 9 Μαΐου, με πρωτοβουλία της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα, γιορτάστηκε στη Ρόδο (για πρώτη φορά εκτός Αθηνών) η Ημέρα της Ευρώπης.
Είχαμε την ευκαιρία να θυμηθούμε εκείνη την Ευρώπη που αναδύθηκε ως βούληση για πολιτική ενότητα για να συμβάλει σε μια διεθνή τάξη με κανόνες αλλά φαίνεται πως σήμερα είναι υποχρεωμένη να δουλέψει μόνη της προς αυτή την κατεύθυνση.
Με αφετηρία τη Διακήρυξη Σουμάν της 9ης Μαΐου 1950, περιπλανηθήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ιδέα και στο θεσμικό οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με εξαιρετικούς αφηγητές της ιστορίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης τους φοιτητές και τις φοιτήτριές του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών που συμμετείχαν με μεγάλη επιτυχία στη γιορτή της Ημέρας της Ευρώπης.
Η αγωνία για μια νέα φιλόδοξη Ευρωπαϊκή Ενωση εξοπλισμένη με την απαραίτητη κυριαρχία για να καθορίζει η ίδια το μέλλον της και να ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις της μεταπαγκοσμιοποίησης ήταν παρούσα σε όλες τις ομιλίες τους.
Σήμερα, σε μια κρίσιμη περίοδο γεωπολιτικών αναταράξεων και γεωοικονομικών ανταγωνισμών, χρειαζόμαστε μια Ευρωπαϊκή Ενωση με καλύτερη συνοχή και περισσότερη αλληλεγγύη.
Ο σπουδαίος Στέφαν Τσβάιχ, στην αυτοβιογραφία του, «Ο κόσμος του χθες», έγραφε για «τις εκρήξεις της ευρωπαϊκής γης μας». Αυτό το «μας» είναι που συνεχίζει και μας καθορίζει και σήμερα.
Μια πιο διαφοροποιημένη Ευρωπαϊκή Ενωση είναι σήμερα η πιο πιθανή εξέλιξη. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν η Ελλάδα θα μπορέσει να συμμετάσχει στους «συνασπισμούς των προθύμων» και με ποιους όρους.
Θεωρούμε δεδομένο πως το επιθυμεί. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η συμμετοχή της Ελλάδας σε εκείνες τις πρωτοβουλίες που ενίσχυαν την εμβάθυνση της ενοποίησης ήταν πάντα εξαιρετικά σημαντική και για την εξωτερική πολιτική της χώρας.
Ο κορυφαίος στοχαστής της εποχής μας, Τζορτζ Στάινερ (1929-2020), μας ζητούσε λίγο πριν από τον θάνατό του, να επιχειρήσουμε να «γειώσουμε» τη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης, στο έδαφος της βιωμένης πραγματικότητας.
Εκεί που πολλές φορές επικρατεί ένας μοιρολατρικός τρόπος σκέψης που θέλει τα κράτη απομονωμένα και προβάλλει την εθνική κυριαρχία και την ταυτότητα ως έννοιες ασύμβατες με το ευρωπαϊκό όραμα και το κοινοτικό κεκτημένο.
Τα προγράμματα Erasmus αποτελούν μέχρι σήμερα το πιο αποτελεσματικό πλαίσιο προκειμένου τα ιστορικά βιώματα να ενσωματωθούν σε ένα παιδαγωγικό κεκτημένο. Εκατομμύρια ευρωπαίων πολιτών διαμορφώθηκαν από την ενωμένη Ευρώπη και τα προγράμματα Εrasmus. H Eυρώπη των «27» πρέπει να ξαναδεί τον κομβικό ρόλο αυτών των προγραμμάτων.
Μόνο μέσω της ενίσχυσης αυτών των προγραμμάτων, η επόμενη μέρα θα βρει πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής ενοποίησης τους νέους ανθρώπους.
Ο Σωτήρης Ντάλης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, πρόεδρος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Πηγή: tanea.gr
