Της Ελευθερίας Κούρταλη
Ενώ τόσο η αποκλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων των ΗΠΑ με την Κίνα όσο και η συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ευπρόσδεκτες εξελίξεις, η παγκόσμια οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι πριν από τις 2 Απριλίου, σημειώνει η Moody’s Analytics. Ένας δασμός 30% των ΗΠΑ στην Κίνα παραμένει σε ισχύ, ενώ σε ισχύ παραμένουν βασικοί δασμοί ύψους 10% στις περισσότερες άλλες χώρες και κλαδικοί δασμοί 25% στον χάλυβα, το αλουμίνιο, τα αυτοκίνητα και τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Παρόλο που ο οίκος μείωσε την εκτίμησή του για τον πραγματικό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ στο 13,7% από 25,3% μετά τις δύο εξελίξεις, εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο του 2,4% του 2024.
“Περιττό να πούμε ότι οι δασμοί αναστατώνουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και θέτουν σημαντικές προκλήσεις στις επιχειρήσεις στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό”, επισημαίνει η Moody’s. Επιπλέον, οι 90ήμερες παύσεις που ισχύουν σημαίνουν ότι οι εισαγωγικές και εξαγωγικές εταιρείες εξακολουθούν να πρέπει να… μαντέψουν πού θα είναι οι δασμοί σε λίγους μήνες. Για πολλά αγαθά, οι τρεις μήνες δεν είναι επαρκής χρόνος για την παραγγελία και την παραλαβή ειδών, πόσο μάλλον για την αναδιαμόρφωση των αλυσίδων εφοδιασμού.
Αυτό σημαίνει ότι η αβεβαιότητα και η επακόλουθη παράλυση που έχουν περιορίσει τις επιχειρήσεις τους τελευταίους μήνες θα συνεχιστούν, τονίζει η Moody’s. Οι εταιρείες δεν αγαπούν την αβεβαιότητα της οικονομικής πολιτικής. Θέλουν να γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού πριν παίξουν.
Πού οδεύουμε;
Ενώ η αποκλιμάκωση με την Κίνα κυριάρχησε τις τελευταίες ημέρες, η συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να είναι πιο ενδεικτική για το πού οδεύουν τα πράγματα, εκτιμά ο οίκος. Οι εξαιρέσεις στη συμφωνία του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν περιορισμένες, αφήνοντας έναν βασικό δασμό 10% στις υπόλοιπες εξαγωγές προς τις ΗΠΑ. Αν αυτό αποτελεί πρόοδο – θυμηθείτε, τονίζει η Moody’s, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένας στενός γεωπολιτικός σύμμαχος που αγοράζει περισσότερα από τις ΗΠΑ από ό,τι το αντίστροφο – άλλες χώρες είναι απίθανο να τα πάνε πολύ καλύτερα από ένα δασμό 10%.
Και πράγματι, το βασικό σενάριο της Moody’s Analytics υποθέτει ότι το 10% θα είναι το νέο φυσιολογικό επίπεδο δασμών για το υπόλοιπο της προεδρίας Τραμπ για όλες τις χώρες εκτός από την Κίνα, το Μεξικό και τον Καναδά. Αυτό βασίζεται στην υπόθεση ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα κάνει εμπορικές συμφωνίες με τις περισσότερες μεγάλες χώρες τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Αυτές οι συμφωνίες θα έχουν μικρή οικονομική ουσία, αλλά θα επιτρέψουν στον πρόεδρο των ΗΠΑ να άρει οριστικά τους αμοιβαίους δασμούς μόλις λήξει η 90ήμερη παύση στις 8 Ιουλίου.
Οι ειδικοί δασμοί – όπως στα αυτοκίνητα, τον χάλυβα και το αλουμίνιο – και οι εξαιρέσεις θα παραμείνουν έως το 2028, εκτιμά ο οίκος. Για την Κίνα, οι δασμοί θα παραμείνουν στο 30% επ’ αόριστον, αλλά οι εισαγωγές όπως ο χαλκός, τα φαρμακευτικά προϊόντα, οι ημιαγωγοί, τα ηλεκτρονικά και τα ενεργειακά προϊόντα θα εξαιρούνται. Ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής για την Κίνα – λαμβάνοντας υπόψη τους δασμούς πριν από την απόφαση Τραμπ, τον τρέχοντα συντελεστή 30%, τους κλαδικούς δασμούς και τις εξαιρέσεις – θα κυμαίνεται περίπου στο 38% μέχρι το τέλος της θητείας Τραμπ. Για τον Καναδά και το Μεξικό, η τρέχουσα δασμολογική πολιτική θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι τις αρχές του 2026, όταν η επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας Ηνωμένων Πολιτειών-Μεξικού-Καναδά θα οδηγήσει στην πλήρη κατάργησή της.
Κανένας νικητής από τον εμπορικό πόλεμο – Οι κίνδυνοι ύφεσης παραμένουν υψηλοί
Ο εμπορικός πόλεμος είναι μια ήττα για την παγκόσμια οικονομία, τονίζει η Moody’s η οποία έχει μειώσει σημαντικά τις προσδοκίες της για την παγκόσμια ανάπτυξη τους τελευταίους μήνες. Αναμένει ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ θα αυξηθεί μόνο κατά 2,1% το 2025, από μια πρόβλεψη 2,8% πριν από τον Τραμπ και πολύ κάτω από το δυνητικό 3%.
Εξετάζοντας τις διαφορετικές περιοχές, οι οικονομίες της Ασίας – Ειρηνικού αναμένεται διαχειριστούν τις αρνητικές επιπτώσεις του πολέμου κάπως καλύτερα από τον υπόλοιπο κόσμο, εν μέρει επειδή η Κίνα πιθανότατα θα εφαρμόσει υποστηρικτικές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές. Η υπόλοιπη περιοχή θα ακολουθήσει επίσης μια λιγότερο αντιπαραθετική προσέγγιση στις συμφωνίες με τις ΗΠΑ και θα δει εξαιρέσεις ή χαμηλότερους δασμούς πιο γρήγορα. Ένας βασικός κίνδυνος είναι ότι οι ΗΠΑ μπορεί να τους ζητήσουν να μειώσουν την έκθεσή τους στην Κίνα.
Η οικονομία της Ευρώπης αναμένεται να αντιμετωπίσει μεγαλύτερες προκλήσεις, καθώς ήταν πιο εύθραυστη μπαίνοντας στον εμπορικό πόλεμο και πιθανότατα θα ακολουθήσει μια πιο αντιπαραθετική προσέγγιση. “Είμαστε εξαιρετικά επιφυλακτικοί για το αν η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα καταλήξουν σε συμφωνία πριν από τις 9 Ιουλίου και η βασική μας υπόθεση παραμένει ότι κάποια αντίποινα από την ΕΕ – έστω και συμβολικά – είναι αναμενόμενα”, επισημαίνει η Moody’s. Αλλού, οι οικονομίες του Καναδά και του Μεξικού εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις ΗΠΑ και θα δυσκολευτούν παράλληλα με την οικονομία των ΗΠΑ.
Ο μόνος λόγος που η Moody’s δεν έχει την ύφεση ως βασικό σενάριο είναι ότι έχει αισιόδοξες υποθέσεις σχετικά με την αποκλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων. Αλλά τονίζει ότι οι καιροί είναι αβέβαιοι και οι κίνδυνοι για πιο σκοτεινά σενάρια παραμένουν σημαντικοί. Εάν περιοριστεί η πολιτική βούληση της κυβέρνησης Τραμπ να αποκλιμακώσει την ένταση, ο εμπορικός πόλεμος θα ενταθεί. Και όσο περισσότερο συνεχίζεται αμείωτη η σύγκρουση, τόσο πιο πιθανό είναι οι επιχειρήσεις και οι επενδυτές να την αντιμετωπίσουν ως μόνιμο χαρακτηριστικό της παγκόσμιας οικονομίας.
Ενώ η πιθανότητα ύφεσης έχει μειωθεί από τότε που ανακοινώθηκε η “εκεχειρία” με την Κίνα, εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλότερη από ό,τι ήταν πριν από τον Τραμπ, επισημαίνει ο οίκος. Οι ΗΠΑ και η Ευρωζώνη έχουν 50% πιθανότητα ύφεσης, η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού παραμένει στο 40%, ενώ άλλες περιοχές όπως η Νότια Αμερική και η Μέση Ανατολή έχουν ελαφρώς χαμηλότερες πιθανότητες που αντανακλούν μικρότερη έκθεση στις αρνητικές συνέπειες του εμπορικού πολέμου.
Η Ευρώπη θα “χάσει” την ανάκαμψη (για άλλη μια φορά)
Η Ευρώπη είναι εύθραυστη εδώ και αρκετό καιρό, χτυπημένη από πολυάριθμες καταιγίδες, από την πανδημία μέχρι την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την κρίση κόστους διαβίωσης. Ακριβώς τη στιγμή που όλοι νόμιζαν ότι θα έρχονταν καλύτεροι καιροί για την ήπειρο, ο εμπορικός πόλεμος ήρθε να θολώσει τις προοπτικές.
Εκ πρώτης όψεως, η ανάπτυξη ήταν αρκετά καλή φέτος. Το ΑΕΠ της ευρωζώνης αυξήθηκε κατά 0,3% σε τριμηνιαία βάση το πρώτο τρίμηνο, φέρνοντας την ετήσια ανάπτυξη στο 1,2%. Όλες οι χώρες σημείωσαν ανάπτυξη και η εγχώρια ζήτηση έκανε το μεγαλύτερο μέρος της δύσκολης δουλειάς. Ωστόσο, όπως τονίζει η Moody’s, αυτά τα αποτελέσματα όχι μόνο προηγούνται της επιβολής δασμών των ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές εξαγωγές τον Απρίλιο, αλλά ενδέχεται επίσης να επηρεάστηκαν από την αύξηση των εξαγωγών, καθώς οι Αμερικανοί εισαγωγείς προχώρησαν σε εμπροσθοβαρείς κινήσεις πριν από την ανακοίνωση της Ημέρας Απελευθέρωσης.
Ενώ μέρος αυτής της εμπροσθοβαρούς κίνησης μπορεί να συνεχίστηκε και στο δεύτερο τρίμηνο, λόγω της 90ήμερης παύσης των αμοιβαίων δασμών, η ώθηση στην ανάπτυξη του πρώτου τριμήνου από την αυξανόμενη ζήτηση εξαγωγών είναι απίθανο να επαναληφθεί, όπως εκτιμά ο οίκος. Η αυξημένη αβεβαιότητα, το πλήγμα στην καταναλωτική και επιχειρηματική εμπιστοσύνη, η χαμηλότερη παγκόσμια ζήτηση και οι αυστηρότεροι όροι χρηματοδότησης σημαίνουν ότι η ευρωζώνη θα αναπτυχθεί μόνο κατά 0,8% φέτος και του χρόνου, όπως σημειώνει.
Όπως καταλήγει ο οίκος, πιο άμεση και πιο επιβλαβής από τους ίδιους τους δασμούς είναι η αβεβαιότητα που φέρνουν στις εμπορικές και επενδυτικές προοπτικές. Η αβεβαιότητα καθιστά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, για τις επιχειρήσεις να σχεδιάσουν το μέλλον και να λάβουν αποφάσεις για επενδύσεις ή προσλήψεις.
Σχεδόν όλοι οι δείκτες προσδοκιών για την οικονομία είναι στο “κόκκινο” συνεχίζουν να αναβοσβήνουν κόκκινο, με τους δείκτες κλίματος και εμπιστοσύνης να καταρρέουν σε όλο τον κόσμο. Οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν επίσης αυστηροποιηθεί και η μεταβλητότητα παραμένει σε ιστορικά υψηλά.
Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Ενώ το επιχειρηματικό και καταναλωτικό κλίμα συνήθως αντανακλούν αντί να “οδηγούν” την οικονομική επίδοση, το κλίμα καθοδηγεί τη συμπεριφορά. Άλλωστε, όπως τονίζει η Moody’s, η ύφεση είναι ουσιαστικά η απώλεια εμπιστοσύνης: Οι καταναλωτές χάνουν την εμπιστοσύνη και την πίστη ότι θα έχουν δουλειές και θα μειώσουν τις δαπάνες τους. Οι επιχειρήσεις χάνουν την πίστη ότι μπορούν να πουλήσουν ό,τι βγάζουν και είτε αποσύρουν τις προσλήψεις ή απολύσουν εργαζομένους. Ένας αυτοεκπληρούμενος κύκλος εδραιώνεται έτσι και καταλήγουμε σε ύφεση.
Πηγή: capital.gr
