Χωρίς τη δυνατότητα αποταμίευσης βρίσκονται τα ελληνικά νοικοκυριά, σε μια περίοδο που βρίσκονται αντιμέτωπα με ανατιμήσεις στις τιμές των προϊόντων καθώς και το ολοένα αυξανόμενο κόστος ζωής. Άλλωστε, όπως έδειξαν και οι εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, τα νοικοκυριά στην Ελλάδα δε θα αποταμιεύσουν ούτε φέτος αλλά ούτε και του χρόνου. Σύμφωνα με αυτά, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα με αρνητική αποταμίευση νοικοκυριών, -2,5% φέτος (-2,5% και το 2024) και -1,8% το 2026.
Σε αρνητικά επίπεδα συνεχίζει να ανέρχεται η αποταμίευση των νοικοκυριών, που ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, διαμορφώθηκε συγκεκριμένα στο -4,1% το τέταρτο τρίμηνο του 2024 έναντι -1,1% το τέταρτο τρίμηνο του 2023.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά αυξήθηκε το διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου του 2024 κατά 4,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Στο μεταξύ, το διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε με πολύ βραδύτερο ρυθμό, της τάξης του 1,4%. Σε απόλυτους αριθμούς, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι το διαθέσιμο εισόδημα, στα 39,13 δισ. ευρώ, υπολείπεται της τελικής καταναλωτικής δαπάνης, η οποία ανήλθε στα 40,72 δισ. ευρώ
Την ίδια στιγμή, μείωση κατά 158 εκατ. ευρώ παρουσίασαν, το Μάρτιο του 2025, οι καταθέσεις των νοικοκυριών και των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, έναντι μείωσης κατά 396 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Επίσης, μείωση κατά 1.002 εκατ. ευρώ παρουσίασαν, τον Ιανουάριο του 2025 οι καταθέσεις των νοικοκυριών. Επί της ουσίας, τα νοικοκυριά απώλεσαν καταθέσεις της τάξης του 1,556 δισ. ευρώ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Οι εκτιμήσεις
Από εκεί και πέρα, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΙΟΒΕ το 83% (από 87%) των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο, ενώ το 16% (από 13%) τη θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή.
Αναφορικά με τις εκτιμήσεις για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού, το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» διαμορφώθηκε στο 64% (από 67%), δηλαδή περισσότεροι από 6 στους 10, ενώ στο 9%-10% διατηρήθηκε το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι τραβάνε από τις αποταμιεύσεις τους για να καλύψουν τις τρέχουσες ανάγκες.
Οι καταναλωτές που δήλωσαν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ αποτελούν 19% του συνόλου, ενώ το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι «έχουν χρεωθεί» διαμορφώθηκε στο 7% από 6% τον προηγούμενο μήνα. Η αρνητική αποταμίευση του θεσμικού τομέα των νοικοκυριών στην Ελλάδα αποτελεί ένα δομικό πρόβλημα της οικονομίας εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όπως επισημαίνουν σε πρόσφατη μελέτη τους οι αναλυτές της Eurobank.
Το πρόβλημα
Το πρόβλημα για τα ελληνικά νοικοκυριά είναι εδώ και πολύ καιρό. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, κατά την περίοδο 2010-2019, η Ελλάδα καταγράφει αρνητικά ποσοστά αποταμίευσης, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα ελληνικά νοικοκυριά δαπανούσαν περισσότερα από το διαθέσιμο εισόδημά τους. Η αρνητική αυτή τάση συνδέεται με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, τη μείωση των εισοδημάτων και την αβεβαιότητα της περιόδου.
Η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος που παρατηρείται στα ελληνικά νοικοκυριά -κατά κύριο λόγο εξαιτίας της αύξησης των μισθών- διοχετεύεται στην κατανάλωση και όχι στην αποταμίευση, και έτσι ο ρυθμός παραμένει αρνητικός.
Οπως σημείωνε η σχετική ανάλυση, η αρνητική αποταμίευση του θεσμικού τομέα των νοικοκυριών στην Ελλάδα αποτελεί ένα δομικό πρόβλημα της οικονομίας εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Εξαίρεση αποτέλεσε η περίοδος της πανδημίας, ωστόσο τότε η θετική αποταμιευτική ροή ήταν περισσότερο ακούσια λόγω των lockdowns παρά εκούσια. Η αρνητική αποταμίευση των νοικοκυριών στερεί πόρους για την εγχώρια χρηματοδότηση των επενδύσεων με αποτέλεσμα η οικονομία να προσφεύγει εν μέρει στον εξωτερικό δανεισμό, τόνιζε στην έκθεση.
Πηγή: ot.gr
