Του Χάρη Φλουδόπουλου
Σε δραματική αύξηση του κόστους της αγοράς εξισορρόπησης για το 2025, που αναμένεται να ξεπεράσει ακόμη και το 1 δισ. ευρώ, οδηγεί η σημερινή λειτουργία της ηλεκτροπαραγωγής και η ελλιπής ρύθμιση της αγοράς, σύμφωνα με επιστολή της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας ΕΒΙΚΕΝ προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ).
Από το συνολικό κόστος, εκτιμάται ότι τα 500 εκατ. ευρώ θα αφορούν σε ενέργεια που δεν σχετίζεται με καθαρή εξισορρόπηση, αλλά προκύπτει από διαδικασίες αναδιάταξης του συστήματος (re-dispatching), λόγω προβλέψιμης υπερπαραγωγής ΑΠΕ και απαίτησης σταθεροποίησης του δικτύου.
Οι επιχειρήσεις υπογραμμίζουν ότι αδυνατούν να επωμιστούν αυτά τα βάρη, καθώς δεν προκύπτουν από αύξηση των βασικών παραμέτρων κόστους που αντιμετωπίζουν και οι ανταγωνιστές τους, αλλά από θεσμικές στρεβλώσεις. Όπως τονίζουν, το σημερινό σύστημα μετακυλίει αδιαφανώς και σημαντικά επαυξημένο κόστος στην αγορά εξισορρόπησης, με τελικούς επιβαρυνόμενους τους καταναλωτές και ειδικά τη βιομηχανία.
Το παράδοξο της αγοράς: ΑΠΕ
Ένα από τα βασικά προβλήματα που εντοπίζουν οι ενεργοβόρες βιομηχανίες είναι ότι σε περιόδους χαμηλής ζήτησης και υψηλής παραγωγής από ΑΠΕ (κυρίως ηλιόλουστες μεσημεριανές ώρες), το χρηματιστήριο ενέργειας εμφανίζει τιμές κοντά στο μηδέν. Παρόλα αυτά, τουλάχιστον τέσσερις θερμικές μονάδες ενεργοποιούνται μέσω της αγοράς εξισορρόπησης, λαμβάνοντας αμοιβές με το σύστημα “pay-as-bid” – δηλαδή στην τιμή που ζητούν, και όχι στη χαμηλή οριακή τιμή αγοράς.
Αυτό σημαίνει ότι, ενώ οι ΑΠΕ εκτοπίζουν τις συμβατικές μονάδες από την προημερήσια αγορά, η ανάγκη για σταθεροποίηση του συστήματος τις επαναφέρει εκ των υστέρων, αλλά με υψηλότερο κόστος. Η αγορά, αντί να μειώνει το κόστος για τον τελικό καταναλωτή, λειτουργεί τελικά εις βάρος του, ακυρώνοντας την όποια προοπτική μείωσης των τιμολογίων καταναλωτή λόγω των φθηνών ΑΠΕ.
Η λύση που δεν εφαρμόζεται
Το πρόβλημα, σύμφωνα με τις βιομηχανίες, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με την προαγορά δυναμικότητας εξισορρόπησης (balancing capacity) από τον ΑΔΜΗΕ, μέσω ξεχωριστών διαγωνισμών στο πλαίσιο της αγοράς επόμενης ημέρας. Πρόκειται για δυνατότητα που προβλέπεται στο άρθρο 6(8) του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/943 και εφαρμόζεται ήδη από την πλειοψηφία των ευρωπαϊκών διαχειριστών συστημάτων.
Επιπλέον, όπως σημειώνεται, σε αρκετές χώρες της Ε.Ε., το κόστος του re-dispatching δεν επιβαρύνει τις προμήθειες ρεύματος, αλλά μεταφέρεται στους καταναλωτές μέσω της χρέωσης χρήσης του δικτύου. Ενδεικτικά, στη Γερμανία ακολουθείται αυτή η πρακτική, η οποία συμβάλλει στην αποσύνδεση του λειτουργικού κόστους εξισορρόπησης από την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας.
Πρόταση ΑΔΜΗΕ
Σύμφωνα με την επιστολή, υπήρξε σχετική πρόταση από τον ΑΔΜΗΕ που αναρτήθηκε για διαβούλευση τον Ιανουάριο, πλην όμως ανακλήθηκε αυθημερόν, χωρίς επαρκή αιτιολόγηση. Οι βιομηχανίες ζητούν την άμεση επαναφορά της πρότασης, ώστε να εκφραστούν οι απόψεις όλων των ενδιαφερόμενων και να προχωρήσει η μεταρρύθμιση, δεδομένου ότι πλέον δεν υπάρχουν περιθώρια για νέες καθυστερήσεις.
Όπως τονίζεται, όσο το υφιστάμενο πλαίσιο παραμένει ως έχει, το κόστος για την αγορά εξισορρόπησης θα συνεχίσει να εκτοξεύεται, χωρίς να υπάρχει διαφάνεια, ανταγωνισμός ή δικαιοσύνη στην επιβάρυνση των συμμετεχόντων. Οι συμβατικές μονάδες αποζημιώνονται υπέρογκα για υπηρεσίες που θα μπορούσαν να προγραμματιστούν με πολύ χαμηλότερο κόστος, ενώ οι καταναλωτές – οικιακοί και βιομηχανικοί – πληρώνουν τον λογαριασμό.
Πηγή: capital.gr
