Η φυσική δραστηριότητα ορίζεται ως κάθε κίνηση του σώματος που παράγεται από τους σκελετικούς μυς και οδηγεί σε ενεργειακή δαπάνη πάνω από τα επίπεδα ηρεμίας. Η συστηματική μορφή της, δηλαδή η άσκηση, είναι δομημένη, επαναλαμβανόμενη και αποσκοπεί στη βελτίωση ή διατήρηση της φυσικής κατάστασης. Η σωματική άσκηση ενεργοποιεί έναν πολύπλοκο συνδυασμό φυσιολογικών διεργασιών στο ανθρώπινο σώμα. Από τη στιγμή που ξεκινά η δραστηριότητα, το σώμα κινητοποιεί διάφορα συστήματα για να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις σε ενέργεια, οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά.
Κατά την άσκηση, το καρδιοαναπνευστικό σύστημα ενεργοποιείται άμεσα. Η καρδιά αυξάνει τον ρυθμό της, ώστε να αντλεί περισσότερο αίμα προς τους μυς που εργάζονται. Η αναπνοή γίνεται βαθύτερη και ταχύτερη για να αυξηθεί η πρόσληψη οξυγόνου και η αποβολή διοξειδίου του άνθρακα. Τα αιμοφόρα αγγεία στους μυς διαστέλλονται για να διευκολύνουν την κυκλοφορία του αίματος, ενώ η αρτηριακή πίεση ανεβαίνει προσωρινά.
Το μυϊκό σύστημα ανταποκρίνεται άμεσα. Οι μύες συσπώνται και καταναλώνουν ενέργεια με τη μορφή ATP. Το ATP αναπληρώνεται είτε αερόβια (με τη χρήση οξυγόνου) είτε αναερόβια (χωρίς οξυγόνο), ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης. Σε παρατεταμένη άσκηση, ο οργανισμός χρησιμοποιεί υδατάνθρακες και λίπη ως κύριες πηγές ενέργειας, ενώ σε σύντομη και έντονη άσκηση, βασίζεται κυρίως σε αναερόβιες διεργασίες, οι οποίες παράγουν γαλακτικό οξύ.
Το ενδοκρινικό σύστημα παίζει καθοριστικό ρόλο. Κατά την άσκηση απελευθερώνονται ορμόνες όπως η αδρεναλίνη, η κορτιζόλη και η αυξητική ορμόνη, οι οποίες συμβάλλουν στην αύξηση της ενέργειας, την κινητοποίηση των λιπαρών οξέων και την ενίσχυση της μυϊκής απόδοσης. Παράλληλα, η ινσουλίνη μειώνεται, επιτρέποντας στο σώμα να χρησιμοποιήσει πιο αποτελεσματικά τις αποθηκευμένες πηγές ενέργειας.
Η θερμορύθμιση είναι επίσης κρίσιμη. Καθώς οι μύες παράγουν θερμότητα, το σώμα ιδρώνει για να αποβάλει την υπερβολική θερμοκρασία και να διατηρήσει τη θερμική ισορροπία. Η απώλεια υγρών μέσω του ιδρώτα καθιστά αναγκαία την επαρκή ενυδάτωση.
Μετά την άσκηση, το σώμα περνά στη φάση αποκατάστασης, όπου επισκευάζονται οι μυϊκές ίνες, αναπληρώνονται τα ενεργειακά αποθέματα και αποκαθίσταται η ομοιόσταση. Μακροπρόθεσμα, η τακτική άσκηση οδηγεί σε βελτιωμένη καρδιοαναπνευστική ικανότητα, αύξηση μυϊκής δύναμης, καλύτερη ρύθμιση του μεταβολισμού και ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ο Θάνος Δημόπουλος είναι καθηγητής Θεραπευτικής Αιματολογίας – Ογκολογίας, τ. πρύτανης του ΕΚΠΑ
Πηγή: tanea.gr
