Του Τάσου Δασόπουλου
Προδιαγραφές χρυσής διετίας έχουν τα έτη 2025 και 2026, αφού η οικονομία αναμένεται να ενισχυθεί μέσω επενδύσεων, μέτρων ελάφρυνσης και ιδιωτικοποιήσεων με κεφάλαια συνολικού ύψους 55,8 δισ. ευρώ, που φιλοδοξούν να αποτελέσουν ασπίδα απέναντι στο δυσμενές διεθνές περιβάλλον.
Καταλύτης των εξελίξεων φυσικά θα είναι η ολοκλήρωση του Εθνικού Προγράμματος Ελλάδα 2.0, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με 36 δισ. ευρώ. Το ελληνικό πρόγραμμα βρίσκεται στο πιο κρίσιμο χρονικό σημείο, αφού τώρα γίνεται το τελικό ξεκαθάρισμα στα έργα του προγράμματος, για να διασφαλιστούν οι κοινοτικοί πόροι.
Παράλληλα, το ΥΠΕΘΟ και τα υπόλοιπα υπουργεία, τα οποία υλοποιούν επενδύσεις που συγχρηματοδοτούνται από το ΤΑΑ, βρίσκονται σε αγώνα δρόμου για να εκπληρώσουν από φέτος όσο περισσότερα από τα 240 ορόσημα απομένουν μέχρι το τέλος του προγράμματος, ώστε να μείνουν όσο το δυνατόν λιγότερα για το πρώτο μισό του 2026. Στο χρηματοδοτικό σκέλος μετά την εκταμίευση των 3,1 δισ. ευρώ της 5ης δόσης η Ελλάδα έχει εισπράξει τα 21,3 δισ. ευρώ από τα 36 δισ. του πακέτου και μένει να εισπραχθούν άλλα 14,7 δισ.
Σε επίπεδο πραγματικής απορρόφησης των πόρων, δηλαδή αποπληρωμής επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, από τα 21,3 δισ. που έχουν εισπραχθεί (9,93 δισ. από επιχορηγήσεις και 11,4 δισ. ευρώ από δάνεια) έχουν γίνει δαπάνες 16,2 δισ. ευρώ. Ειδικότερα από τα 9,93 δισ. ευρώ που έχουν εισπραχθεί από επιχορηγήσεις, έχουν γίνει δαπάνες 6,87 δισ. ευρώ, ενώ από τα δάνεια ύψους 11,37 δισ. που έχουν εισπραχθεί έχουν κλείσει με συμβάσεις περίπου 9,2 δισ. ευρώ. Συνεπώς η οικονομία περιμένει μέχρι το τέλος του 2026 να γίνουν δαπάνες περίπου 20 δισ. ευρώ μόνο από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Το ΕΣΠΑ
Κρίσιμο είναι το πεδίο των επενδύσεων που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ. Τη διετία 2025-2026 το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχει προγραμματίσει επενδύσεις 12,9 δισ. ευρώ (από 6,45 δισ. ευρώ για το 2025 και το 2026). Οι επενδύσεις του ΕΣΠΑ έχουν διαφορά σε σχέση με αυτές του ΤΑΑ, αφού είναι “οπισθοβαρείς”, δηλαδή πρώτα γίνεται η δημόσια δαπάνη από εθνικούς και ιδιωτικούς πόρους και στη συνέχεια γίνεται η αίτηση για την εκταμίευση της κοινοτικής συμμετοχής. Αυτό σημαίνει ότι για να εισπραχθεί η κοινοτική συνδρομή, θα πρέπει πρώτα να υλοποιηθούν επενδύσεις.
Σε αυτά τα χρήματα πρέπει να προστεθεί και το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο αυξήθηκε πρόσφατα από 2,75 δισ. σε 3,25 δισ., μετά και το μέτρο που ανακοινώθηκε τον Απρίλιο, για τη μόνιμη αύξηση του προϋπολογισμού του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ κατά 500 εκατ. ευρώ από το 2025. Συνεπώς, από το αμιγώς εθνικό σκέλος των επενδύσεων θα πρέπει για τη διετία 2025-2026 να περιμένουμε επενδύσεις 6,5 δισ. ευρώ. Συνολικά, τη διετία το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων αναμένεται να εισφέρει στην πραγματική οικονομία το ποσό των 37 δισ. ευρώ μαζί με το τελευταίο μέτρο για αύξηση του εθνικού ΠΔΕ.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις είναι άλλο ένα σημαντικό πεδίο από όπου η οικονομία θα πρέπει να περιμένει νέα κεφάλαια. Το 2024 η Τράπεζα της Ελλάδας κατέγραψε εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων ύψους 6 δισ. ευρώ, Αν δεν είχαμε το κύμα αβεβαιότητας το οποίο έχει προκαλέσει ο πόλεμος των δασμών από τις ΗΠΑ, θα είχαμε σίγουρη αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων φέτος. Ωστόσο, οι άμεσες ξένες επενδύσεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 11-12 δισ. ευρώ τη διετία 2025-2026. Η ευχάριστη εξέλιξη την οποία επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος είναι ότι τα τελευταία χρόνια η πλειοψηφία των άμεσων ξένων επενδύσεων προς τη χώρα μας δεν αφορούν real estate, αλλά παραγωγικές επενδύσεις. Ωστόσο και οι επενδύσεις σε real estate έφτασαν το 2024 τα 2,4 δισ. ευρώ.
Οι ελαφρύνσεις
Εκτός από τον τομέα των επενδύσεων, χρήμα στην οικονομία διοχετεύουν και τα μέτρα ελάφρυνσης, τα οποία αυξάνουν τα άμεσα ή έμμεσα εισοδήματα. Για το 2025 ο αρχικός σχεδιασμός ήθελε μέτρα αύξησης εισοδημάτων 800 εκατ. ευρώ. Στην περσινή ΔΕΘ ανακοινώθηκαν πρόσθετα, με αποτέλεσμα μέτρα 1,1 δισ. ευρώ. Το πακέτο των ελαφρύνσεων αυξήθηκε πρόσφατα άλλο 1,1 δισ. με τα δύο μόνιμα μέτρα που εξήγγειλε το ΥΠΕΘΟ, με την επιστροφή ενός από τα 12 ενοίκια για 980.000 νοικοκυριά και το επίδομα των 250 ευρώ για 1,44 εκατομμύρια συνταξιούχους. Συνεπώς τα μέτρα αύξησης των εισοδημάτων έφτασαν για φέτος τα 3 δισ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά το 2026, σχεδιάζεται ένα νέο γενναίο πακέτο μείωσης φόρων που θα αφορά την κλίμακα της φορολογίας εισοδήματος, τα τεκμήρια, τον ΕΝΦΙΑ και τη φορολόγηση ενοικίων, και την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς για τους συνταξιούχους. Αν και οι τελικές αποφάσεις δεν έχουν ανακοινωθεί, το κόστος των νέων φορολογικών δαπανών για τον προϋπολογισμό αναμένεται να φτάσει τα 2,5-3 δισ. ευρώ. Συνεπώς, για τη διετία 2025-2026 τα μέτρα στήριξης θα διοχετεύσουν στην οικονομία επιπλέον εισοδήματα ύψους 5,2 δισ. ευρώ.
Οι ιδιωτικοποιήσεις
Ο τομέας των ιδιωτικοποιήσεων είναι ένας ακόμη τομέας που μπορεί να εισφέρει σε κεφάλαια και θέσεις εργασίας. Με βάση τον Προϋπολογισμό του 2025 τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις αναμένεται τα φτάσουν φέτος τα 1,8 δισ. ευρώ. Για το 2026 οι βλέψεις είναι περισσότερο φιλόδοξες, αφού αναμένεται η ΕΤΑΔ να λειτουργήσει ως εταιρεία holding, για επιμέρους εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητα που θα συσταθούν και θα αναζητήσουν ιδιωτικά κεφάλαια. Ωστόσο, η επίσημη πρόβλεψη και για το 2026 παραμένει για έσοδα ύψους 1,8 δισ. Αν οι στόχοι των δύο ετών επιτευχθούν για τη διετία 2025-2026, τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις θα φτάσουν τα 3,6 δισ. ευρώ, από τα οποία τα μισά (1,6 δισ.) θα πάνε απευθείας για την αποπληρωμή χρέους και 1,6 δισ. για νέες επενδύσεις.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Κεφάλαιο”.
Πηγή: capital.gr
