Με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ να εμφανίζεται στον εξώστη του Αγίου Πέτρου και να δηλώνει πως παραμένει «ιεραπόστολος», η νέα εποχή για το Βατικανό ξεκίνησε δυναμικά. Το 2025 είναι έτος ιωβηλαίου και προσθέτει βαρύτητα στην ατζέντα του νέου ποντίφικα, ο οποίος καλείται να σταθεί στο ύψος ιστορικών προκλήσεων. Η παγκόσμια κοινότητα αναμένει να δει αν θα ακολουθήσει τη ριζοσπαστική και ταυτόχρονα ταπεινή πορεία του προκατόχου του Φραγκίσκου, ο οποίος αναδείχθηκε σε πολιτική φωνή για τα δικαιώματα των μεταναστών και την ειρήνη, συχνά προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Ο Λέων ΙΔ΄ καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις μιας Εκκλησίας που διχάζεται σε κοινωνικά και ηθικά ζητήματα, να απαντήσει σε αιτήματα ενίσχυσης της συμμετοχής των γυναικών αλλά και να δώσει σαφείς απαντήσεις στη διαχείριση των χρόνιων σκανδάλων σεξουαλικής κακοποίησης που έχουν πλήξει την αξιοπιστία της Καθολικής Εκκλησίας και να τη θωρακίσει από νέα κρούσματα. Οι πρώτες του παρεμβάσεις θα σκιαγραφήσουν τον ρόλο του ως πνευματικού ηγέτη, αντανακλώντας αναπόφευκτα τη θέση της Εκκλησίας σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Αν και η απόρριψη της πολυτέλειας και ο ηπιότερος τόνος που ο Πάπας Φραγκίσκος ακολουθούσε σε κοινωνικά ζητήματα είχαν επαινεθεί από ορισμένους δυτικούς ηγέτες, παραμένει μια μερίδα της Εκκλησίας που ζητά αυστηρότερη στάση σε συγκεκριμένα θέματα. Ερωτηθείς για τη συμβολή των τριών γυναικών που διορίστηκαν μέλη του Δικαστηρίου για τους Επισκόπους, ο Πρέβοστ είχε δηλώσει στο Vatican News: «Πιστεύω πως ο διορισμός τους δεν είναι απλώς μια συμβολική κίνηση εκ μέρους του Πάπα για να πει ότι υπάρχουν πλέον και γυναίκες εδώ. Υπάρχει πραγματική, αυθεντική και ουσιαστική συμμετοχή που προσφέρουν στις συνεδριάσεις μας όταν συζητάμε τους φακέλους των υποψηφίων».
Ως νέος Πάπας πλέον πρέπει επίσης να επιλέγει με προσοχή τις παρεμβάσεις του στη διεθνή πολιτική σκηνή. Oπως σχολίαζαν στο Reuters αναλυτές, ο Φραγκίσκος τα τελευταία χρόνια έκανε όλο και περισσότερο παρεμβάσεις με πολιτική διάσταση. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις σε συνδυασμό με την άνοδο του λαϊκισμού και του αυταρχισμού παγκοσμίως διαμορφώνουν ένα σύνθετο πλαίσιο μέσα στο οποίο ο νέος Πάπας – ως σημαντική προσωπικότητα της παγκόσμιας διπλωματίας – θα κληθεί να δράσει. Καθοριστικός θα είναι επίσης ο τρόπος με τον οποίο ο Λέων ΙΔ΄ θα χειριστεί τα σκάνδαλα σεξουαλικής κακοποίησης που εδώ και χρόνια ταλανίζουν την Εκκλησία. «Υπάρχουν περιοχές όπου έχει ήδη γίνει καλή δουλειά εδώ και χρόνια και οι κανόνες εφαρμόζονται. Ταυτόχρονα, πιστεύω ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε», έχει δηλώσει στο παρελθόν.
Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Χάριετ Σέργουντ στην «Guardian», όταν τελειώσουν οι προσευχές και οι πανηγυρισμοί, ο νέος ποντίφικας θα κληθεί να αντιμετωπίσει σημαντικά ζητήματα.
Ενότητα της Εκκλησίας
Η ενίσχυση της ενότητας της Εκκλησίας θεωρείται κρίσιμη από αναλυτές που παρακολουθούν επί χρόνια τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό της. Παρατηρητές έχουν κατά καιρούς εκφράσει την ανησυχία τους για το ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος σχίσματος έπειτα από 20 χρόνια κατά τα οποία οι Πάπες βρίσκονταν στα δύο άκρα του φάσματος: ο παραδοσιακός/συντηρητικός Βενέδικτος ΙΣΤ΄ και ο φιλελεύθερος/προοδευτικός Φραγκίσκος.
Ο νέος προκαθήμενος θεωρείται μετριοπαθής. Μένει να αποδειχθεί αν θα καταφέρει να λειτουργήσει ως ενοποιητικός παράγοντας, προσεγγίζοντας τόσο τους παραδοσιακούς όσο και τους προοδευτικούς, οδηγώντας την Εκκλησία μέσα από τα ταραγμένα νερά του 21ου αιώνα, ή θα ταυτιστεί με μία πτέρυγα, αποξενώνοντας την άλλη.
Πολλοί θεωρούν ότι ρόλο – κλειδί μπορεί να παίξει η Καθολική Εκκλησία των ΗΠΑ και η προτεραιότητα μιας επίσκεψης στις ΗΠΑ ενδέχεται να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του νέου Πάπα.
Διακυβέρνηση και ρόλος των γυναικών
Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ θα πρέπει να λάβει αποφάσεις για την εσωτερική διακυβέρνηση της Εκκλησίας, όπως ο ρυθμός αλλαγών και τα επίπεδα συμμετοχής των λαϊκών και των γυναικών. Θα πρέπει επίσης να κάνει κρίσιμους διορισμούς εντός ολίγων ημερών ώστε να αρχίσει να λειτουργεί η νέα παποσύνη.
Τα τελευταία χρόνια καταγράφηκε μια τάση διορισμού ανθρώπων με προσόντα, επαγγελματιών λαϊκών σε θέσεις στο Βατικανό αντί για κληρικούς. Επί Φραγκίσκου, κάποιες βασικές θέσεις ανατέθηκαν για πρώτη φορά σε γυναίκες, αλλά κάποιοι υποστηρίζουν ότι η διαδικασία αλλαγής θα μπορούσε να είναι ταχύτερη και βαθύτερη.
Οπως επισημαίνει στο «Time» η Ρεμπέκα Σνάιντ, το 2023, ο Φραγκίσκος επέτρεψε για πρώτη φορά στις γυναίκες να ψηφίσουν σε μια σημαντική συνάντηση επισκόπων – μια βαθιά μεταρρύθμιση της οποίας προήδρευσε ο νέος Πάπας Λέων ΙΔ΄. Ομως ο Πάπας θα πρέπει να αντιμετωπίσει ορισμένα ευρύτερα ερωτήματα που άφησε αναπάντητα ο Φραγκίσκος σχετικά με τον ρόλο των γυναικών στην Εκκλησία, συμπεριλαμβανομένης μιας από τις πιο έντονες συζητήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη: εάν πρέπει να επιτρέπεται στις γυναίκες να γίνονται διάκονοι και αν τελικά αυτό είναι ένας δρόμος για να γίνουν ιερείς.
Σεξουαλική ταυτότητα και ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα
Ο Φραγκίσκος μετατόπισε τη στάση της Εκκλησίας σε ζητήματα σεξουαλικής ταυτότητας καταδικάζοντας τις διακρίσεις κατά των ΛΟΑΤΚ+ ατόμων, συναντώντας τρανς άνδρες και γυναίκες και επιτρέποντας την ευλογία για ομόφυλα ζευγάρια. ΛΟΑΤΚ+ καθολικοί χαιρέτισαν τις πρωτοβουλίες του, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι δεν άλλαξε τη διδασκαλία της Εκκλησίας, ενώ την ίδια ώρα η στάση του προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στους κόλπους των παραδοσιακών. Μένει να φανεί αν ο νέος Πάπας είναι λιγότερο συμπεριληπτικός σε σύγκριση με τον Φραγκίσκο. Πάντως, σύμφωνα με τους «New York Times», το 2012 είχε δηλώσει ότι ορισμένες δυτικές αξίες δείχνουν συμπάθεια σε πράγματα που είναι «αντίθετα με το Ευαγγέλιο», αναφερόμενος στον «ομοφυλοφιλικό τρόπο ζωής».
Θα πρέπει επίσης να εξετάσει το ζήτημα της αγαμίας των ιερέων. Ο Φραγκίσκος τελικά απέφυγε να αποφασίσει για το αν θα επιτρέψει έγγαμους ιερείς σε περιοχές όπως ο Αμαζόνιος, όπου υπάρχει έντονη έλλειψη κληρικών.
Το αγκάθι της σεξουαλικής κακοποίησης
Πρόκειται για ένα ζήτημα που σκίασε τα πρώτα χρόνια της παποσύνης του Φραγκίσκου καθώς θεωρήθηκε ότι ήταν αργός στο να αντιληφθεί την έκταση και τη συστημική φύση του προβλήματος, και αρχικά δεν κατανόησε τον πόνο και την οργή των επιζώντων. Στη συνέχεια ο εκλιπών Πάπας προσπάθησε να μεταρρυθμίσει τις πολιτικές της Εκκλησίας, παραδέχθηκε ενώπιον θυμάτων ότι ο ίδιος «ήταν μέρος του προβλήματος» και ζήτησε συγγνώμη για την απόρριψη κατηγοριών συγκάλυψης από καθολικούς επισκόπους.
Η αμφιλεγόμενη ιστορία της καθολικής κοινότητας με τη σεξουαλική κακοποίηση – και οι συντονισμένες προσπάθειές της να καλύψει αυτές τις περιπτώσεις – παραμένει ένα διαρκές ζήτημα και η προσέγγιση του νέου Πάπα θα εξεταστεί εξονυχιστικά. Η προστασία των παιδιών και των ευάλωτων ενηλίκων, ιδίως σε περιοχές όπου η εφαρμογή διαδικασιών προστασίας είναι δύσκολη, αποτελεί καίριο ζήτημα στη «στοίβα υποθέσεων» του Βατικανού.
Οικονομικά του Βατικανού
Υπάρχουν δύο πτυχές για την προσοχή του νέου Πάπα: η γενική εποπτεία και η διαφάνεια, όπου υπήρξε σημαντική πρόοδος επί Φραγκίσκου αλλά παραμένει έργο να γίνει· και τα μη βιώσιμα ελλείμματα στα οικονομικά του Βατικανού, τα οποία επιδεινώθηκαν κατά την παποσύνη του Φραγκίσκου. Το 2022, ο προϋπολογισμός του Βατικανού εμφάνισε έλλειμμα περίπου 94 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ το ταμείο συντάξεων του Βατικανού φέρεται να παρουσίαζε έλλειμμα άνω των 700 εκατομμυρίων.
Ενας ανώτερος καρδινάλιος, ο Αντζελο Μπεκίου, αποσύρθηκε από το Κονκλάβιο λόγω καταδίκης το 2022 για οικονομικά εγκλήματα (έχει ασκήσει έφεση). Ο Φραγκίσκος τον είχε εξαναγκάσει σε παραίτηση έπειτα από καταγγελίες για οικονομική κακοδιαχείριση, αλλά ο Μπεκίου αποσύρθηκε από το Κονκλάβιο μόνο όταν του παρουσιάστηκαν επιστολές του Φραγκίσκου, γραμμένες πριν από τον θάνατό του, στις οποίες ανέφερε ότι δεν έπρεπε να συμμετάσχει στη διαδικασία εκλογής του νέου Πάπα.
Γεωγραφική ποικιλομορφία της καθολικής κοινότητας
Η Καθολική Εκκλησία – και το Κολέγιο των Καρδιναλίων – έχει αποκτήσει μια πολύ διαφορετική μορφή από τότε που ο Φραγκίσκος έγινε Πάπας το 2013. Το Κονκλάβιο του 2025 υπήρξε το πλέον ποικιλόμορφο γεωγραφικά στην Ιστορία, μια κληρονομιά που εν μέρει οφείλεται στον Φραγκίσκο, ο οποίος απέρριπτε την ιδέα ότι η εθνικότητα ή η γεωγραφική καταγωγή πρέπει να καθορίζει ποιος γίνεται Πάπας.
Αν και η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι υπερεκπροσωπημένη στο Κολέγιο των Καρδιναλίων, σύμφωνα με το Pew Research Center, η ποικιλομορφία στην ηγεσία αντικατοπτρίζει τη μεταβαλλόμενη και αυξανόμενη επιρροή της Αφρικής και της Ασίας στην Καθολική Εκκλησία.
Αναλυτές υπογραμμίζουν ότι η εκλογή του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ ως του πρώτου Πάπα από τη Βόρεια Αμερική – έπειτα από τον Φραγκίσκο, τον πρώτο Πάπα από τη Λατινική Αμερική – ενισχύει ακόμη περισσότερο αυτή τη διαδικασία παγκοσμιοποίησης. Ο Λέων γεννήθηκε στο Σικάγο, αλλά πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του και της καθολικής διακονίας του στην Ευρώπη και στο Περού. Με δεσμούς στις ΗΠΑ, τη Νότια Αμερική και την Ευρώπη, η επιρροή του Λέοντα εκτείνεται σε πολλαπλά επίπεδα.
Διεθνής διπλωματία
Ο Πάπας έχει σημαντικό ρόλο στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα για να διασφαλίσει ότι η θρησκεία δεν θα μετατραπεί σε γραμμή ρήξης. Εκ των πραγμάτων θα έρθει αντιμέτωπος με συγκρούσεις στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και το Σουδάν, καθώς και με πολιτικά διχαστικά ζητήματα όπως η μετανάστευση, η κλιματική κρίση, η θρησκευτική ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Κριστίν Αλεν, γενική διευθύντρια της Καθολικής Υπηρεσίας για την Ανάπτυξη στο Εξωτερικό (Cafod), δήλωσε ότι ο νέος Πάπας είναι «ένας από τους λίγους ανθρώπους στον κόσμο που μπορούν να υπερβούν τα πολιτικά χάσματα και να χρησιμοποιήσουν την ηθική τους επιρροή ώστε να μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε το στενό ατομικό συμφέρον και να συνεργαστούμε για να αντιμετωπίσουμε συλλογικές προκλήσεις».
Πηγή: tanea.gr
