«Οταν μια χώρα κάνει άλλες να θέλουν αυτό που θέλει, αυτό θα μπορούσε να ονομαστεί συνεργατική ή ήπια ισχύς», είχε γράψει το 1990 ο Τζόζεφ Νάι στο βιβλίο του «Bound to Lead: The Changing Nature of American Power», καθιερώνοντας έκτοτε τον όρο στην εξωτερική πολιτική.
Ευρέως αναγνωρισμένος για την ανάπτυξη της έννοιας της «ήπιας ισχύος» – ότι, δηλαδή, οι χώρες μπορούν να ασκήσουν επιρροή μέσω της πολιτιστικής απήχησης, των αξιών και της διπλωματίας, αντί της στρατιωτικής βίας –, ο αμερικανός ακαδημαϊκός και εκ των κορυφαίων πολιτικών επιστημόνων έγινε από τις κυρίαρχες φωνές στη φιλελεύθερη διεθνιστική σκέψη.
Συνέβαλε στη διαμόρφωση της σύγχρονης κατανόησης των διεθνών σχέσεων καθώς και – ως πρώην αξιωματούχος δύο αμερικανικών κυβερνήσεων των Δημοκρατικών, επί των προεδριών Τζίμι Κάρτερ και Μπιλ Κλίντον – της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ για δεκαετίες.
Πέθανε σε ηλικία 88 ετών στις 6 Μαΐου, ενώ στον Λευκό Οίκο έχει επιστρέψει ένας MAGA Ρεπουμπλικανός πρόεδρος, ο Ντόναλντ Τραμπ, που ασκεί πολιτική κάνοντας ακριβώς το αντίθετο από αυτό που πρέσβευε ο Τζόζεφ Νάι.
«Η ήπια ισχύς είναι που θα βοηθήσει ώστε να εμποδίσουμε τους τρομοκράτες να στρατολογήσουν υποστηρικτές από τη μετριοπαθή πλειοψηφία», αναφέρεται στο βιβλίο του Νάι «Ηπια ισχύς: Το μέσο επιτυχίας στην παγκόσμια πολιτική» (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαζήση, μτφ. Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος).
Είναι αυτή, προστίθεται, «που θα μας βοηθήσει να χειριστούμε κρίσιμα παγκόσμια ζητήματα, τα οποία απαιτούν πολυμερή συνεργασία μεταξύ κρατών. Γι’ αυτό και είναι τόσο αναγκαίο να καταλάβει καλύτερα η Αμερική και ν’ αξιοποιήσει την ήπια ισχύ μας».
Η αποτροπή ενός πυρηνικού πολέμου
«Φίλος και μέντορας για τόσο πολλούς, συμπεριλαμβανομένου εμού, λίγοι συνέβαλαν τόσο πολύ στο πνευματικό μας κεφάλαιο, στην κατανόηση του κόσμου και της θέσης της Αμερικής σε αυτόν», σχολίασε για τον θάνατο του Τζόζεφ Νάι ο αμερικανός τέως υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν.
«Αυτό για το οποίο ήταν περισσότερο υπερήφανος ήταν ότι συνέβαλε τόσο σε διανοητικό επίπεδο (…) όσο και πρακτικά (στις κυβερνήσεις Κάρτερ και Κλίντον) στην αποτροπή ενός πυρηνικού πολέμου», ανέφερε σε δήλωση ο καθηγητής Γκράχαμ Αλισον στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, στο οποίο ο Νάι είχε ενταχθεί από το 1964, υπηρετώντας αργότερα ως κοσμήτορας της Σχολής Διακυβέρνησης Τζον Φ. Κένεντι.
Γεννημένος στο Νιου Τζέρσεϊ τον Ιανουάριο του 1937, σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες, Φιλοσοφία και Οικονομικά στα Πανεπιστήμια του Πρίνστον και της Οξφόρδης.
Υπηρέτησε σε ανώτερες θέσεις στο υπουργείο Εξωτερικών, στο Εθνικό Συμβούλιο Πληροφοριών και στο υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ. Επικέντρωσε μεγάλο μέρος της θητείας του στην πυρηνική πολιτική, προειδοποιώντας ότι η εξάπλωση των πυρηνικών όπλων μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ως μέσου αποτροπής εγκυμονεί νέους κινδύνους.
Πρωτοφανείς αλλαγές στην πολιτική
«Είναι αδύνατο να αποτυπώσει κανείς την πνευματική συνεισφορά του Τζο σε μια παράγραφο ή μια σελίδα», έγραψε ο νυν κοσμήτορας της Σχολής Κένεντι του Χάρβαρντ, Τζέρεμι Μ. Γουάινσταϊν, σε e-mail προς το διδακτικό προσωπικό και τους φοιτητές του Πανεπιστημίου, ανακοινώνοντας τον θάνατο του Τζόζεφ Νάι το απόγευμα της Τετάρτης.
«Σε έναν αιώνα πρωτοφανών αλλαγών στην παγκόσμια πολιτική», προσέθεσε, «ήταν από τους κορυφαίους στοχαστές που διαμόρφωσαν την κατανόησή μας για τις σύγχρονες διεθνείς σχέσεις».
Συγγραφέας 14 βιβλίων και περισσότερων από 200 άρθρων, ο Νάι δεν είχε αφήσει ασχολίαστη τη δεύτερη θητεία του Τραμπ.
«Δεν κατανοεί πραγματικά την έννοια της ισχύος.
Σκέφτεται μόνο με όρους εξαναγκασμού και ανταλλάγματος», είχε επισημάνει. «Πιθανότατα θα ανακάμψουμε κάπως μετά τον Τραμπ», προέβλεψε, «όμως έχει επιφέρει πλήγμα στην εμπιστοσύνη προς τις ΗΠΑ»…
Πηγή: tanea.gr
