Τεράστιες εκτάσεις παράκτιων δασών, που κάποτε φιλοξενούσαν πλούσια αποθέματα ψαριών και πουλιών του Βιετνάμ έγιναν ερείπια.
Δάση που κάποτε ήταν σπίτια για εκατοντάδες είδη ζώων είχαν μετατραπεί σε ξερά τμήματα γης.
Ο όρος «οικοκτονία» είχε επινοηθεί στα τέλη της δεκαετίας του 1960 για να περιγράψει τη χρήση ζιζανιοκτόνων όπως το Agent Orange και εμπρηστικών όπλων όπως το ναπάλμ από τον αμερικανικό στρατό για την καταπολέμηση των ανταρτικών δυνάμεων που χρησιμοποιούσαν τις ζούγκλες και τους βάλτους ως κάλυψη.
Πενήντα χρόνια αργότερα, τα υποβαθμισμένα οικοσυστήματα του Βιετνάμ και τα μολυσμένα με διοξίνη εδάφη και ύδατα εξακολουθούν να αντανακλούν τις μακροπρόθεσμες οικολογικές συνέπειες του πολέμου.
Οι προσπάθειες για την αποκατάσταση αυτών των κατεστραμμένων τοπίων και ακόμη και για την εκτίμηση των μακροπρόθεσμων ζημιών έχουν υπάρξει περιορισμένες, σύμφωνα με άρθρο στο The Conversation.
Αν και ο πόλεμος οδήγησε στη σύναψη νέων διεθνών συνθηκών με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος σε καιρό πολέμου, αυτές οι προσπάθειες δεν κατάφεραν να επιβάλουν την αποκατάσταση του Βιετνάμ μετά τον πόλεμο.
Οι τρέχουσες συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή δείχνουν ότι αυτοί οι νόμοι και οι συνθήκες εξακολουθούν να μην είναι αποτελεσματικοί.
Η Επίδραση του Agent Orange
Η Επιχείρηση Ranch Hand, μία από τις πιο γνωστές στρατιωτικές επιχειρήσεις του πολέμου του Βιετνάμ, περιλάμβανε τη χρήση του Agent Orange, ενός ζιζανιοκτόνου με διοξίνη, που είχε καταστρεπτικές συνέπειες τόσο για το οικοσύστημα όσο και για τον άνθρωπο.
Στην προσπάθεια να εξουδετερωθούν οι δυνάμεις του Βόρειου Βιετνάμ που κρύβονταν μέσα στα πυκνά δάση και τους βάλτους, ο αμερικανικός στρατός κατέφυγε σε στρατηγικές που προκάλεσαν ανεπανόρθωτη οικολογική ζημιά.
Περισσότερο από 75 εκατομμύρια λίτρα ζιζανιοκτόνων χρησιμοποιήθηκαν, προκαλώντας την απογύμνωση τεράστιων εκτάσεων δασών και την αλλοίωση ποταμών και εδαφών.
Όμως, η πιο ανησυχητική συνέπεια ήταν η μόλυνση των εδαφών με διοξίνη, μια τοξική ουσία που προκάλεσε γενετικές ανωμαλίες και θνησιγένειες σε πληθυσμούς ζώων και ανθρώπων.
Η χρήση εμπρηστικών όπλων
Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος του Βιετνάμ δεν περιορίστηκε μόνο στη χρήση χημικών.
Η καύση ζούγκλας με εμπρηστικά όπλα, όπως οι βόμβες ναπάλμ, επηρέασε εκτεταμένα την πανίδα και τη χλωρίδα της χώρας.
Περίπου 400.000 τόνοι ναπάλμ χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, με συνέπειες που άφησαν εκτεθειμένες τεράστιες περιοχές σε περαιτέρω υποβάθμιση.
Οι μεγάλες εκρηκτικές βόμβες «daisy cutters» και η χρήση «Rome Plows», τεράστιων μπουλντόζων που μπορούσαν να καθαρίσουν 1.000 στρέμματα την ημέρα, καταστρέφοντας το φυσικό τοπίο σε μια εκστρατεία εξόντωσης της τροφικής αλυσίδας των ανταρτών.
Η αργή αποκατάσταση
Μετά την πτώση της Σαϊγκόν και την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων, το Βιετνάμ έμεινε κατεστραμμένο από τον πόλεμο, με το περιβάλλον του να είναι ακόμα και σήμερα υποβαθμισμένο.
Παρά τις προσπάθειες για αποκατάσταση, η χώρα πάλευε με περιορισμένα μέσα και την επιβολή εμπορικών κυρώσεων από τις ΗΠΑ. Όμως, οι πρώτες προσπάθειες αποκατάστασης επικεντρώθηκαν σε μικρές κλίμακες και δεν κατάφεραν να αναστρέψουν τις εκτεταμένες ζημιές.
Η προσπάθεια να επανέλθει η ποικιλία της πανίδας και χλωρίδας στα δάση του Βιετνάμ απέτυχε σε μεγάλο βαθμό. Στην κοιλάδα A Lưới, για παράδειγμα, μέχρι τη δεκαετία του 1980, το 80% των δασών δεν είχε ανακάμψει.
Παράλληλα, τα φυτευμένα δέντρα, όπως η ακακία, ήταν εξωτικά και δεν αναβίωσαν την φυσική ποικιλία του βιετναμέζικου δάσους.
Η οικοκτονία ως έγκλημα πολέμου
Αν και η διεθνής κοινότητα ξεκίνησε να αναγνωρίζει τη σοβαρότητα της οικοκτονίας ως έγκλημα πολέμου, μόνο αργά άρχισαν να καταγράφονται συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Το 1977, οι Συμβάσεις της Γενεύης αναθεωρήθηκαν και η χρήση τεχνικών που προκαλούν εκτεταμένη, μακροπρόθεσμη και σοβαρή ζημιά στο φυσικό περιβάλλον απαγορεύτηκε.
Ωστόσο, η εφαρμογή αυτών των κανονισμών παρέμεινε περιορισμένη, με συνέπεια οι στρατιωτικές δυνάμεις να συνεχίζουν να προκαλούν οικολογικές καταστροφές σε περιοχές όπως η Συρία, η Ουκρανία και η Λωρίδα της Γάζας.
Το γεγονός αυτό ανέδειξε την ανάγκη για αυστηρότερη νομική ρύθμιση και την αναγνώριση της οικοκτονίας ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Οικοκτονία στη Γάζα
Τα τελευταία χρόνια, η καταστροφή του περιβάλλοντος στη Γάζα έχει λάβει παρόμοιες διαστάσεις με τις καταστροφές που σημειώθηκαν στο Βιετνάμ.
Δορυφορικές αναλύσεις που παρουσίασε ο Guardian το 2024 και εκθέσεις από το έδαφος επισημαίνουν την εκτεταμένη καταστροφή γεωργικών εκτάσεων, ελαιώνων και ζωτικών γεωργικών υποδομών, δημιουργώντας μια περιβαλλοντική καταστροφή που ενδέχεται να καταστήσει την περιοχή ακατοίκητη για γενιές.
Οι αναφορές δείχνουν ότι σχεδόν το ήμισυ της δασικής κάλυψης της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων των απαραίτητων ελαιώνων, έχει καταστραφεί, αφήνοντας τεράστιες εκτάσεις γης να έχουν μετατραπεί σε άγονη γη.
To 2024 είχε πληγεί έως και το 38 % της γεωργικής γης της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 7 500 θερμοκηπίων που ήταν ζωτικής σημασίας για την τοπική παραγωγή τροφίμων.
Εμπειρογνώμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν χαρακτηρίσει αυτές τις εκτεταμένες ζημιές ως «οικοκτονία», υποστηρίζοντας ότι η κλίμακα και η φύση της καταστροφής πληρούν τα κριτήρια Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και ιδίως το Καταστατικό της Ρώμης, η σκόπιμη ή εξ αμελείας καταστροφή του περιβάλλοντος, η οποία προκαλεί μακροπρόθεσμη και σοβαρή ζημιά, μπορεί να διωχθεί ως έγκλημα πολέμου.
Και καθώς η περιβαλλοντική καταστροφή της Γάζας συνεχίζεται, τα ερωτήματα σχετικά με την ευθύνη και τη διεθνή παρέμβαση γίνονται όλο και πιο επείγοντα.
Η πιθανότητα αυτή η καταστροφή να χαρακτηριστεί ως έγκλημα πολέμου υπογραμμίζει την ανάγκη επανεκτίμησης του τρόπου διεξαγωγής των συγκρούσεων και της αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο διεθνές νομικό πλαίσιο.
Πηγή: tanea.gr
