Χάος και πανικός προκλήθηκε από το πολύωρο μπλακ άουτ σε Ισπανία και Πορτογαλία. Η πρωτοφανής σε έκταση διακοπή ηλεκτροδότησης στην Ιβηρική Χερσόνησο -και μέρος της Γαλλία- προκάλεσε σκηνές βγαλμένες από ταινία.
Η έκταση του φαινομένου δεν έχει συμβεί ποτέ ξανά ανακοίνωσε ο ισπανικός διαχειριστής δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας (Red Electrica) σε μια άνευ προηγουμένου κατάρρευση του ηλεκτρικού δικτύου που σκόρπισε πανικό, γέμισε ανασφάλεια της πολίτες και έθεσε σε συναγερμό όλη την Ευρώπη.
Το ρεύμα έπεσε σε ολόκληρη σχεδόν σε όλη την Ισπανία και την Πορτογαλία με αποτέλεσμα να διακοπεί η κίνηση στα μέσα σταθερής τροχιάς, να τεθούν εκτός λειτουργίας τα φανάρια στους δρόμους και να επηρεαστούν τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας και τα ΑΤΜ. Όπως ανέφερε η El Pais, πολίτες σχημάτιζαν τεράστιες ουρές έξω από τα σούπερ μάρκετ, εικόνα που το ειδησεογραφικό μέσο χαρακτηρίζει ως «σκηνή πανδημίας».

Η ηλεκτρική ενέργεια επιστρέφει σταδιακά στην περιοχή της Μαδρίτης. Αρκετοί δήμοι στα περίχωρα της ισπανικής πρωτεύουσας αρχίζουν να ανακτούν την τροφοδοσία
Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκαν οι πυρηνικοί σταθμοί της Ισπανίας, σύμφωνα με τα Εσωτερικά Σχέδια Έκτακτης Ανάγκης (PEI) – λόγω της απώλειας της εξωτερικής παροχής ενέργειας. Αντιμέτωποι με αυτή την απρόβλεπτη κατάσταση οι αντιδραστήρες στους σταθμούς που βρίσκονταν σε λειτουργία (Almaraz II, Ascó I και II, Vandellós II) έκλεισαν αυτόματα -σύμφωνα με το σχεδιασμό τους- και οι γεννήτριες πετρελαίου ασφαλείας τους ξεκίνησαν και διατηρούν τους σταθμούς σε ασφαλή κατάσταση.
Ο υπουργός Εσωτερικών, Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα, θα υπογράψει τη διαταγή για την κήρυξη κατάστασης έκτακτης εθνικής ανάγκης στις κοινότητες που το ζήτησαν: Εξτρεμαδούρα, Ανδαλουσία, Μαδρίτη και Μούρθια.
Σταδιακή αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης σε Ισπανία και Πορτογαλία
Η πορτογαλική εταιρεία διανομής ηλεκτρικής ενέργειας REN ανακοίνωσε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη επιχειρήσεις για την επανηλεκτροδότηση του εθνικού συστήματος. Σταδιακά επανέρχεται η ηλεκτροδότηση, πρώτα στις κρίσιμες υποδομές. Τα πορτογαλικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι έχει αρχίσει η σταδιακή επανέναρξη της παροχής ενέργειας σε υποδομές προτεραιότητας, όπως τα νοσοκομεία και τα αεροδρόμια.
Η ηλεκτρική ενέργεια επιστρέφει σταδιακά στην περιοχή της Μαδρίτης. Αρκετοί δήμοι στα περίχωρα της ισπανικής πρωτεύουσας, συμπεριλαμβανομένων των Majadahonda, Pozuelo, Las Rozas και Getafe, αρχίζουν να ανακτούν την τροφοδοσία, σύμφωνα με τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης.

Περίπου 30.000 επιβάτες χρειάστηκε να απεγκλωβιστούν από τα τρένα της ισπανικής σιδηροδρομικής εταιρείας Renfe εξαιτίας του σημερινού μπλακ-άουτ
«Κανένα σενάριο δεν αποκλείεται»
Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ απηύθυνε διάγγελμα για τις εκτεταμένες διακοπές ρεύματος δηλώνοντας ότι δεν υπάρχουν ασφαλή συμπεράσματα για τα αίτια του μπλακ άουτ.
«Κανένα σενάριο δεν αποκλείεται» είπε τονίζοντας πως «τα αίτια εξακολουθούν να μελετώνται». Είναι καλύτερα να μην κάνουμε εικασίες, συμπλήρωσε. Ζήτησε από τους πολίτες να δίνουν προσοχή μόνο στις ειδήσεις που δίνονται μέσω των «επίσημων καναλιών».
Ο Σάντσεθ δήλωσε ότι οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί λειτουργούν και πάλι και εξέφρασε την πεποίθηση ότι η παροχή θα αποκατασταθεί «σύντομα», χωρίς να δεσμευτεί χρονικά.
Κάλεσε τους πολίτες να χρησιμοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα «με υπευθυνότητα» καθώς η κατάσταση στις τηλεπικοινωνίες είναι κρίσιμη. Διαβεβαίωσε ότι δεν υφίστανται προβλήματα δημόσιας ασφάλειας, ενώ τόνισε ότι τα συστήματα πληρωμών και η ψηφιακή τραπεζική λειτουργούν κανονικά.

οι διακοπές προκλήθηκαν από «επαγόμενες ατμοσφαιρικές δονήσεις» που προκλήθηκαν από τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του αέρα στην Ισπανία
Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας λίγο πριν τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας μίλησε για ένα φαινόμενο «ισχυρής ταλάντωσης» στο ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας που προκάλεσε τη διακοπή της τροφοδοσίας σε όλη την Ιβηρική Χερσόνησο και σε τμήματα της Γαλλίας. «Έχουν τεθεί σε εφαρμογή πρωτόκολλα ασφαλείας και η εκτελεστική εξουσία κήρυξε κατάσταση κρίσης ηλεκτρικής ενέργειας. Υπάρχουν τρεις κοινότητες που ζήτησαν πολιτική προστασία επιπέδου τρία: η Ανδαλουσία, η Εξτρεμαδούρα και η Μαδρίτη. Η κυβέρνηση πρόκειται να αναλάβει τη διαχείριση», δήλωσε.
Το σπάνιο φαινόμενο που βύθισε στο χάος την Ισπανία και την Πορτογαλία
Σύμφωνα με τη διαχειρίστρια εταιρεία του πορτογαλικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας (REN), το μπλακ άουτ μάλλον οφείλεται σε ένα σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο. Λόγω των ακραίων μεταβολών στη θερμοκρασία στο εσωτερικό της Ισπανίας προκλήθηκαν ανώμαλες ταλαντώσεις στις γραμμές πολύ υψηλής τάσης (400 KV).
Η πορτογαλική εταιρεία εξηγεί πως λόγω της πολυπλοκότητας του φαινομένου και της ανάγκης εξισορρόπησης των ροών ηλεκτρικής ενέργειας διεθνώς, εκτιμάται ότι η πλήρης ομαλοποίηση του δικτύου θα μπορούσε να διαρκέσει ημέρες.
«Οι ταλαντώσεις αυτές προκάλεσαν αποτυχίες συγχρονισμού μεταξύ των ηλεκτρικών συστημάτων, οδηγώντας σε διαδοχικές διαταραχές σε όλο το διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό δίκτυο», αναφέρει.

Ο υπουργός Μεταφορών της Ισπανίας Όσκαρ Πουέντε δήλωσε ότι δεν είναι πιθανό τα τρένα μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων να επανέλθουν πριν την Τρίτη σε κανονική λειτουργία.
Η ανάρτηση του Θοδωρή Κολυδά
Ο Θοδωρής Κολυδάς αφού υπογραμμίζει πως δεν είναι ειδικός κάνει εκτενή αναφορά στο φαινόμενο. Η«επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση» που δημιουργείται στις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (όπως αυτές των 400 kV) «είναι ένα φαινόμενο που δημιουργείται πάνω σε αυτά τα πολύ μακριά καλώδια, τα οποία είναι εκτεθειμένα στον αέρα και στις ατμοσφαιρικές συνθήκες. Όταν υπάρχει απότομη και ακραία αλλαγή της θερμοκρασίας — για παράδειγμα, απότομα κύματα ψύχους ή καύσωνα — τότε δημιουργούνται ισχυρά ανοδικά ή καθοδικά ρεύματα αέρα (θερμικές ανωμαλίες)», αναφέρει στον προσωπικό του λογαριασμό στο Χ.
«Αυτές οι θερμικές μεταβολές προκαλούν ταλαντώσεις στα καλώδια μέσω δύο κυρίως μηχανισμών. Αρχικά θερμική διαστολή και συστολή όπου το μέταλλο των καλωδίων διαστέλλεται ή συστέλλεται απότομα. Ακολουθούν και οι ατμοσφαιρικές ταλαντώσεις όπου οι διαφορές στην πυκνότητα του αέρα δημιουργούν τοπικούς ανέμους ή ρεύματα που επηρεάζουν τις γραμμές, προκαλώντας τις να πάλλονται. Αυτό το φαινόμενο λέγεται επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση (induced atmospheric vibration) και μπορεί να οδηγήσει σε: Κραδασμούς, Ταλαντώσεις σε μεγάλη κλίμακα ακόμη και μηχανικές καταπονήσεις που απειλούν τη δομική ακεραιότητα των γραμμών. Είναι διαφορετικό από το συνηθισμένο «galloping» που προκαλείται από πάγο και άνεμο», σημειώνει.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η διακοπή προκλήθηκε από εσκεμμένη ενέργεια
Ο κλιματικός κίνδυνος
Οι κίνδυνοι που εγκυμονούν για τα ηλεκτρικά συστήματα οι μεγάλες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας είναι γνωστοί στον κλάδο, αλλά είναι σπάνια η πρόκληση προβλημάτων της κλίμακας που δημιουργήθηκε σε Ισπανία και Πορτογαλία τη Δευτέρα.
«Λόγω της διακύμανσης της θερμοκρασίας, οι παράμετροι αλλάζουν ελαφρώς», δήλωσε ο Taco Engelaar, διευθύνων σύμβουλος της Neara, παρόχου λογισμικού για επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ενέργειας. «Αυτό δημιουργεί μια ανισορροπία στη συχνότητα».
Μόλις η συχνότητα πέσει κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο, οι γεννήτριες ηλεκτρικού ρεύματος θα απενεργοποιηθούν αυτόματα προκειμένου να αποφευχθεί η υπερφόρτωση του δικτύου.
Ο Engelaar δήλωσε ότι μια τέτοια κατάσταση θα είναι μια «αρκετά θεαματική» αφύπνιση για όλες τις χώρες που θα πρέπει πρέπει να επενδύσουν στην ανθεκτικότητα έναντι των κλιματικών κινδύνων.
Σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα σε σε δύο χώρες, δεν το έχω ξαναδεί στην καριέρα μου», είπε.
Σε εγρήγορση και η Ελλάδα
Έκτακτη σύσκεψη πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έπειτα από το γενικευμένο μπλακάουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο. Στη σύσκεψη, υπό την πολιτική ηγεσία του υπουργείου, συμμετείχαν ανώτατα στελέχη της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), των Διαχειριστών των ηλεκτρικών δικτύων (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ) καθώς της Εθνικής Αρχής κυβερνοασφάλειας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πολύωρο μπλακ άουτ στην ηλεκτροδότηση δεν επηρεάζει το ελληνικό δίκτυο.
Όπως είναι γνωστό, ο ΑΔΜΗΕ, αρμόδιος για την ασφάλεια του ηλεκτρικού συστήματος, έχει τεθεί ήδη από το περασμένο Σάββατο σε αυξημένη επιφυλακή για τον πλήρη περιορισμό της έγχυσης ηλεκτρικής ενέργειας των σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που είναι συνδεδεμένοι στο δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ και δεν ελέγχονται κεντρικά από τον ΔΕΔΔΗΕ (περίπου 3,5 γιγαβάτ της λεγόμενης Ομάδας Β). Σε ανακοίνωσή του είχε προειδοποιήσει για την ανάγκη αυξημένης επιφυλακής κατά τη διάρκεια της σημερινής ημέρας (28.04.2025), ενώ σήμερα δημοσίευσε ανανεωμένη προειδοποίηση βάσει επικαιροποιημένων εκτιμήσεων που επιβεβαιώνει την ανάγκη αυξημένης επιφυλακής και για την 29η Απριλίου.
Κι αυτό διότι η υπερπαραγωγή των ΑΠΕ τώρα την άνοιξη που η ηλιοφάνεια είναι μεγάλη και η παραγωγή των φωτοβολταϊκών εξαιρετικά υψηλή, σε συνδυασμό με τη σχετικά χαμηλή ενεργειακή ζήτηση αυτήν την εποχή, δημιουργεί ανισορροπία παραγωγής – ζήτησης.

Tο Εθνικό Κέντρο Ελέγχου Ενέργειας του ΑΔΜΗΕ στον Άγιο Στέφανο
Δεν είναι τυχαίο ότι το ισπανικό ηλεκτρικό σύστημα πριν σημειωθεί η μεγάλη διακοπή σήμερα το μεσημέρι λειτουργούσε με 82% ΑΠΕ, εκ των οποίων πάνω από 60 % φωτοβολταϊκά και τα υπόλοιπα αιολικά και ηλιοθερμικά.
- Όλες οι εξελίξεις από το σπάνιο φαινόμενο σε Ισπανία και Πορτογαλία
Πηγή: tanea.gr