Από τη Σοφία Μανδηλαρά
Αίσθημα ενοχής και αποτυχίας, παραλυσία και σοκ, αγωνία, ένταση. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο περισσότερα από 10.000 μωρά γεννιούνται πριν από την 37η εβδομάδα κύησης, η οποία θεωρείται φυσιολογικό όριο για την ολοκλήρωση μιας εγκυμοσύνης. Παρόλο που η προωρότητα αφορά σχεδόν το 12% των νεογνών ετησίως, σπάνια φτάνει στο δημόσιο διάλογο, επιτείνοντας την κοινωνική πίεση προς τους γονείς των οποίων το όνειρο για ένα υγιές, ροδαλό μωρό διαψεύδεται απότομα κατακλύζοντάς τους με στρες.
Οι λόγοι που οδηγούν στη γέννηση ενός βρέφους ακόμα και πριν από τον 7ο μήνα είναι πολλοί. Όπως εξηγεί στο ο καθηγητής Εμβρυομητρικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ και χειρουργός μαιευτήρας στο Αρεταίειο Νοσοκομείο Κωνσταντίνος Πανουλής, οι ανατομικές ανωμαλίες, οι φλεγμονές, οι δίδυμες εγκυμοσύνες, ο θυρεοειδής αδένας, κάποιες φορές ιατρογενείς παράγοντες (όπως οι αποξέσεις) συγκαταλέγονται μεταξύ των παραμέτρων που μπορεί να ανατρέψουν τα σχέδια του φυσιολογικού τοκετού. Ακόμα και ο τρόπος ζωής, δηλαδή η κούραση και η εργασιακή καταπόνηση, παίζει ρόλο στην ποιότητα της εγκυμοσύνης.
«Οι διεθνείς οδηγίες αλλά και της Ελληνικής Μαιευτικής και Γυναικολογικής Εταιρείας είναι ότι το παιδάκι πρέπει να φτάσει στις 39 εβδομάδες. Με σωστή και στενή παρακολούθηση αυτή είναι η τελική προσπάθεια», τονίζει ο κ. Πανουλής. Ο λεπτομερής, σχολαστικός και εξειδικευμένος έλεγχος είναι το εργαλείο που διαθέτουν οι γιατροί για να προλάβουν την προωρότητα, εφόσον μπορεί να προβλεφθεί. Επιπλέον, η πλήρης ενημέρωση του ζευγαριού είναι κομβικής σημασίας, όχι μόνο με συστάσεις ώστε να αποκτήσουν ένα υγιές μωρό, αλλά και με υπογεγραμμένα αποτελέσματα εξετάσεων στα οποία θα μπορούν να ανατρέξουν, εάν το χρειαστούν. Ο κ. Πανουλής σημειώνει ότι ακόμα και η πιο τυπική αξιολόγηση, όπως το υπερηχογράφημα, χρειάζεται χρόνο και προσοχή για να δείξει με ασφάλεια την πρόοδο του εμβρύου και δεν μπορεί να γίνεται βιαστικά ή από μη εξειδικευμένους-πιστοποιημένους επαγγελματίες.
Ωστόσο, «για το 5% των παιδιών που θα γεννηθούν πρόωρα δεν υπάρχει αιτία», τονίζει στο η Αγγελική Νίκα, διευθύντρια της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού». Συνεπώς, η προετοιμασία του ζευγαριού για το ενδεχόμενο της προωρότητας είναι σε κάθε περίπτωση σημαντική. Πρέπει, ωστόσο, επίσης, να επισημανθεί ότι χάρη στην ιατρική και τεχνολογική πρόοδο το όριο επιβίωσης του νεογνού έχει πέσει στις 23 εβδομάδες κύησης. Ενώ στην ουσία μια πρόωρη γέννα είναι εκτός του ελέγχου της μητέρας, η ίδια βιώνει αίσθημα ευθύνης για τη δύσκολη αρχή του μωρού της. Επιπλέον, τα πρόωρα βρέφη ξεκινούν το ταξίδι της ζωής τους τελείως διαφορετικά, μέσα σε μια Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας. Πρόκειται «συχνά για μια επώδυνη εμπειρία με δυσκολίες τόσο για τα νεογνά όσο και για τους γονείς τους, ομάδα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση επιλόχειας κατάθλιψης, αγχώδους διαταραχής και διαταραχών μετατραυματικού στρες», επισημαίνει η κυρία Νίκα. «Σκεφτείτε ότι ένας γονιός κάνει όνειρα και ξαφνικά υφίσταται ένα σοκ το οποίο πρέπει να διαχειριστεί. Έρχεται σε ένα νοσοκομείο που δεν φανταζόταν ότι θα γίνει το πρώτο σπίτι του παιδιού του».
«Για το 5% των παιδιών που θα γεννηθούν πρόωρα δεν υπάρχει αιτία», τονίζει στο η Αγγελική Νίκα, διευθύντρια της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού». Συνεπώς, η προετοιμασία του ζευγαριού για το ενδεχόμενο της προωρότητας είναι σε κάθε περίπτωση σημαντική.
Σε αυτή τη φάση ο ρόλος του πατέρα είναι καθοριστικός. «Συνήθως, όταν ένα μωρό έρχεται στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας, η μητέρα έχει γεννήσει με πολύ τραυματικό τρόπο. Το παιδί έχει φύγει κατευθείαν και φτάνει στη Μονάδα με τον μπαμπά ενώ η μητέρα είναι ακόμα στο μαιευτήριο», εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια Χριστίνα Καλλιώδη, που εργάζεται με πρόωρα νεογνά και τους γονείς τους στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού». «Μια μητέρα μπορεί να δει το παιδί της δύο, τρεις, τέσσερις ημέρες αφότου έχει γεννήσει. Ο πατέρας πρέπει να ανταπεξέλθει σε μια μητέρα η οποία ενδέχεται να βρίσκεται σε κίνδυνο. Είναι αυτός που θα έρθει σε επαφή με το μωρό πρώτος, αυτός που θα μάθει για την κατάσταση της υγείας του και θα πρέπει να μεταφέρει όλες τις πληροφορίες. Συνήθως, η πρώτη επαφή της μαμάς ενός πρόωρου παιδιού με το μωρό της είναι η φωτογραφία που θα της δείξει ο μπαμπάς. Αυτό είναι πολύ μεγάλο βάρος και για τους δύο».
Η Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» διαθέτει κατά γενική ομολογία τον καλύτερο εξοπλισμό για την περίθαλψη των βρεφών πανελλαδικά και βρίσκεται στην πρωτοπορία της ιατρικής πρακτικής. Από το 1979 που ιδρύθηκε έχει την πολιτική να είναι απολύτως ανοιχτή στους γονείς διαρκώς. «Υπάρχει ελεύθερο επισκεπτήριο. Οι γονείς έρχονται όποτε θέλουν και μένουν όσες ώρες θέλουν με το παιδί τους», εξηγεί η διευθύντρια της Μονάδας Αγγελική Νίκα. Επιπλέον, σε συνεργασία με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση «Άγγελοι της Χαράς», υλοποιείται το μοναδικό στην Ελλάδα πρόγραμμα μουσικοθεραπείας σε νεογνά, στέλεχος του οποίου είναι η εξειδικευμένη ψυχοθεραπεύτρια Χριστίνα Καλλιώδη. Οι επιλογές αυτές έχουν γίνει με γνώμονα τόσο την καλύτερη υγεία του μωρού όσο και τη στήριξη των γονέων. «Τα νοσήματα ψυχικής υγείας ακολουθούν αυτούς τους ανθρώπους ακόμα και μετά την έξοδό τους από τη Μονάδα», αναφέρει η κυρία Νίκα και θυμάται μια μητέρα που ξέσπασε μπροστά της σε κλάματα τρεις μήνες μετά τη γέννα. «Τη ρώτησα “μανούλα μου, γιατί κλαις;” και μου απάντησε “γιατί πρώτη φορά αισθάνομαι ότι είμαι μαμά”».
«Μια μητέρα μπορεί να δει το παιδί της δύο, τρεις, τέσσερις ημέρες αφότου έχει γεννήσει. Ο πατέρας πρέπει να ανταπεξέλθει σε μια μητέρα η οποία ενδέχεται να βρίσκεται σε κίνδυνο. Είναι αυτός που θα έρθει σε επαφή με το μωρό πρώτος, αυτός που θα μάθει για την κατάσταση της υγείας του και θα πρέπει να μεταφέρει όλες τις πληροφορίες», ψυχοθεραπεύτρια Χριστίνα Καλλιώδη
Η επαφή με το δέρμα (skin to skin), η φωνή της μητέρας και του πατέρα, το μητρικό γάλα και ο θηλασμός, μόλις είναι εφικτό, συμβάλλουν ώστε η σχέση γονεϊκότητας να εγκαθιδρυθεί παρά τις αρχικές αντιξοότητες και το μωρό να κερδίσει έδαφος. «Είναι αποδεδειγμένο ότι οι γονείς έχουν θεραπευτική ιδιότητα για τα βρέφη, ειδικά για τα πρόωρα, ο εγκέφαλος των οποίων είναι ανώριμος, ο οργανισμός τους είναι ανώριμος να δεχτεί όλα τα επώδυνα ερεθίσματα του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκονται», υπογραμμίζει η κυρία Νίκα. Τόσο η ίδια όσο και ο κ. Πανουλής επανειλημμένως τονίζουν την ευθύνη του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού να προσφέρει στα βρέφη και την οικογένεια θετικά ερεθίσματα απαραίτητα για την ανάπτυξή τους και όσο το δυνατόν περισσότερες ευκαιρίες για την εξέλιξη της μεταξύ τους σχέσης. «Η φύση μάς οδηγεί. Λέω στις μανούλες “άγγιξέ το, πάρε το αγκαλιά, το καταλαβαίνει ότι το αγκαλιάζεις”. Δεν είναι τυχαίο που το μητρικό γάλα για τα βρέφη που γεννιούνται πρόωρα έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη την οποία και χρειάζονται τα μωρά για να μεγαλώσουν», επισημαίνει η διευθύντρια της Μονάδας.
Στην ίδια κατεύθυνση, η μουσικοθεραπεία αποτελεί πολύτιμο εργαλείο «ανακούφισης, γαλήνης, ευχαρίστησης και επικοινωνίας». Αυτά είναι τα λόγια των γονέων πρόωρων νεογνών που είχαν την τύχη να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα «Μουσική Αγκαλιά». «Ο ρόλος της μουσικοθεραπείας μέσα στην Εντατική είναι η υποστήριξη όλης της οικογένειας, είτε αφορά σωματικές και αναπτυξιακές ανάγκες του νεογνού είτε ψυχολογικές ανάγκες της μητέρας και του πατέρα», σημειώνει η κυρία Καλλιώδη. Χρησιμοποιώντας την ανθρώπινη φωνή και απλές μελωδίες ή ήχους, οι γονείς εκπαιδεύονται να υποβοηθούν την κατάσταση ηρεμίας του βρέφους. Τα οφέλη είναι πραγματικά εντυπωσιακά αφού με όργανα όπως το μουσικό κουτί που μιμείται τον ήχο της καρδιάς και το τύμπανο του ωκεανού που θυμίζει τους ήχους των υγρών εντός της μήτρας, η κυρία Καλλιώδη μπορεί να διαχειριστεί τις ταχυκαρδίες ενός βρέφους, το ρυθμό της αναπνοής του ή την ένταση του πόνου του. «Ειδικά την τελευταία δεκαετία έχουμε έρευνες που δείχνουν πολύ θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη νευρολογική ανάπτυξη των νεογνών, τον τρόπο που τρώνε, γιατί αυτά τα μωρά δυσκολεύονται καθώς κουράζονται εύκολα, την ποιότητα του ύπνου τους, τη χαλάρωσή τους».
«Η φύση μάς οδηγεί. Λέω στις μανούλες “άγγιξέ το, πάρε το αγκαλιά, το καταλαβαίνει ότι το αγκαλιάζεις”. Δεν είναι τυχαίο που το μητρικό γάλα για τα βρέφη που γεννιούνται πρόωρα έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη την οποία και χρειάζονται τα μωρά για να μεγαλώσουν», Αγγελική Νίκα, διευθύντρια της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»
Η αποκατάσταση της σχέσης μεταξύ του βρέφους και των γονέων, πέρα από τα αποδεδειγμένα ιατρικά οφέλη, έχει αδιαμφισβήτητες ψυχολογικές προεκτάσεις για το μέλλον και, μερικές φορές, καθοριστική, θεμελιώδη σημασία. «Το τελικό σενάριο δεν είναι πάντα το ίδιο. Πριν από δύο μήνες χάσαμε ένα μωρό που οι γονείς του το αποχαιρέτησαν μέσα στη Μονάδα. Φεύγοντας ξέρετε τι μας είπαν; “Μαζί σας γνωρίσαμε τον Μιχάλη”. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό; Αυτοί οι άνθρωποι πώς θα προχωράνε τη ζωή τους παρακάτω, εάν δεν έχουν γνωρίσει το παιδί τους;» λέει η διευθύντρια της Μονάδας, Αγγελική Νίκα. Πάντως, η ίδια έχει πολύ περισσότερες ιστορίες με happy end να διηγηθεί. «Είχαμε ένα πρόωρο παιδάκι που έμεινε στο τμήμα ένα έτος και πέρασε και πάρα πολλά χειρουργεία. Πριν φύγει του διοργανώσαμε γενέθλια. Η μητέρα του λοιπόν μας χάρισε σε όλο το τμήμα μια μπλούζα που είχε πάνω τη φατσούλα του και έγραφε “365 ημέρες στην Εντατική και είμαι ακόμα ζωντανός!”. Την ημέρα που βγήκε από το νοσοκομείο γινόταν το Σπάρταθλο κι εγώ πήγα. Παρακάλεσα τον πρώτο Ελληνα που τερμάτισε να τη φορέσει κι έτσι τερμάτισε μαζί του και ο Χρήστος. Είναι ένας αγώνας συνεχούς προσπάθειας γι’ αυτούς τους ανθρώπους. Ο Χρήστος σήμερα είναι 17-18 χρόνων και είναι εντελώς καλά. Του μίλησα προχθές», λέει η κυρία Νίκα γελώντας.
Πρόωρα θαύματα: Όταν τα μωρά έρχονται νωρίς appeared first on | Ό,τι έχει σημασία για τις γυναίκες.
Πηγή: marieclaire.gr
