Της Ξανθής Γούναρη
Μουδιασμένοι οι Έλληνες παραγωγοί φέτας παρακολουθούν τον πόλεμο των δασμών, την ώρα που η αμερικανική γαλακτοβιομηχανία και εν πολλοίς η Αμερικανική Κοινοπραξία Κοινών Ονομασιών Τροφίμων (CCFN) φαίνεται να κερδίζουν τη μάχη κατά του εθνικού μας τυριού με σύμμαχο τον πρόεδρο Τραμπ.
Η επιβολή οριζόντιων δασμών 20% αλλάζει άρδην το “παιχνίδι”, καθώς θα ενισχύσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των λευκών τυριών που πωλούνται ως φέτα, πιέζοντας τα μερίδια της αυθεντικής ελληνικής φέτας.
Ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, κάποιες εισαγωγικές εταιρείες φέτας έχουν παγώσει τις παραγγελίες από την Ελλάδα μέχρι να δουν πού “θα κάτσει η μπίλια”, ενώ και ελληνικές εταιρείες που ήταν έτοιμες να δοκιμάσουν την τύχη τους στη μεγάλη αμερικανική αγορά έκαναν πίσω. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Αγροτικός Γαλακτοκομικός Συνεταιρισμός Καλαβρύτων, ο οποίος προς το παρόν αναστέλλει τα σχέδιά του για εξαγωγές φέτας ΠΟΠ στις ΗΠΑ και, όπως λέει στο “Κ” ο πρόεδρός του, Παύλος Σατολιάς, “θα περιμένουμε μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο”.
Η αξία των εξαγωγών φέτας στις ΗΠΑ ανήλθε το 2024 σε 55 εκατ. ευρώ και σε όγκο περίπου στους 6,5 χιλιάδες τόνους, αναφέρει στο “Κ” ο Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανικών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ).
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η ελληνική φέτα ΠΟΠ στις ΗΠΑ καταλαμβάνει μόνο ένα πολύ μικρό κλάσμα της συνολικής αγοράς “φέτας”, η οποία ξεπερνά σε αξία το μισό δισ. ευρώ. Κι αυτό γιατί σε ποσοστό 90% οι πωλήσεις αφορούν τα φθηνά λευκά τυριά με αγελαδινό γάλα που καπηλεύονται την ονομασία του εθνικού τυριού, με τις αμερικανικές γαλακτοβιομηχανίες, αλλά και κάποιες πολυεθνικές, να εκμεταλλεύονται την άγνοια του κοινού και τους χαλαρούς νόμους περί επισήμανσης.
Ας σημειωθεί ότι η παραγωγή φέτας “α λα αμερικέν” στην ουσία προσεγγίζει σε ποσότητες τον συνολικό όγκο των ελληνικών εξαγωγών φέτας παγκοσμίως, καθώς ξεπερνά τους 65.000 τόνους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι προ λίγων μηνών η Lactalis, η μεγαλύτερη γαλακτοκομική εταιρεία του κόσμου, ανακοίνωσε ότι χτίζει εργοστάσιο στο Tulare της Καλιφόρνιας για την αύξηση του όγκου παραγωγής της “Président Feta”, που παράγεται στις ΗΠΑ. Το νέο εργοστάσιο, μια επένδυση ύψους 55 εκατ. δολαρίων, θα λειτουργήσει το 2027 και θα καλύψει την ολοένα αυξανόμενη ζήτηση για φέτα στις ΗΠΑ.
Αδιάθετες ποσότητες
“Από το 2021 μέχρι το 2024 οι εξαγωγές της ελληνικής φέτας στην αμερικανική αγορά τριπλασιάστηκαν, φθάνοντας πλέον στους 6.500 τόνους, με τις ΗΠΑ να αποτελούν την πέμπτη πιο ισχυρή αγορά για την φέτα”, αναφέρει ο κ. Αποστολόπουλος, σημειώνοντας ότι αυτό αποδεικνύει ότι το προϊόν το επιλέγουν όχι μόνο οι ομογενείς, αλλά και οι Αμερικανοί πολίτες.
Ο πρόεδρος του ΣΕΒΓΑΠ παραδέχεται, ωστόσο, πως με την αύξηση των δασμών η φέτα δύσκολα θα διατηρήσει τις πωλήσεις της στην αμερικανική αγορά, αν και θεωρεί πως δεν πρέπει να αποκλείσουμε την (πολύ μικρή) πιθανότητα να υπάρξει εξαίρεση του εθνικού τυριού, όπως είχε συμβεί κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, ενώ σημειώνει ότι “πρέπει να βρούμε τον τρόπο, πώς θα στρέψουμε τις ποσότητες που δεν θα απορροφηθούν από τις ΗΠΑ σε άλλες αγορές”.
Σύμφωνα με τον κ. Αποστολόπουλο, εκτός από την Ευρώπη, υπάρχουν και οι αγορές της Ασίας, οι οποίες δεν έχουν εξερευνηθεί σημαντικά και έχουν μεγάλη δυναμικότητα.
Βέβαια, η εξεύρεση νέων αγορών τόσο για τη φέτα όσο και για τα υπόλοιπα ελληνικά προϊόντα που πλήττονται από τον πόλεμο των δασμών δεν είναι κάτι που γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού, ενώ τα κέρδη και οι προοπτικές που έχουν τα αμερικανικά ράφια δύσκολα αντικαθίστανται.
Νέο ρεκόρ εξαγωγών
Από ρεκόρ σε ρεκόρ κινούνται οι εξαγωγές του ελληνικού “λευκού χρυσού”, παρά τον “πόλεμο” που δέχεται από φέτες-“μαϊμού” τόσο εντός Ε.Ε., όπου δυστυχώς το ΠΟΠ καταπατάται από μεγάλες βιομηχανίες, π.χ. στη Δανία, όσο και σε τρίτες χώρες, όπως ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία.
Το 2024, σύμφωνα με τον κ. Αποστολόπουλο, οι εξαγωγές της φέτας σημείωσαν νέα άνοδο 6,8%, φθάνοντας σε αξία τα 785,08 εκατ. ευρώ, από 736 εκατ. ευρώ το 2023 και 605 εκατ. ευρώ το 2022, εξέλιξη ιδιαίτερα σημαντική μέσα σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός στην κατηγορία διατροφής παρέμεινε υψηλός διεθνώς. Ανοδική ήταν η πορεία των εξαγωγών και σε όγκο πωλήσεων, καθώς, από τους 87.000 τόνους που διατέθηκαν το 2023, οι ποσότητες το 2024 αυξήθηκαν κατά 11,5%, φτάνοντας τους 97.000 τόνους.
Από τις κυριότερες εξαγωγικές επιχειρήσεις στη φέτα, ιδιαίτερα στην αγορά των ΗΠΑ, είναι η βιομηχανία γάλακτος Ηπείρου Δωδώνη, που ανήκει στον όμιλο Vivartia, συμφερόντων του αμερικανικού επενδυτικού ταμείου CVC.
Επίσης, το “αμερικανικό όνειρο” φαίνεται ότι έχει αρχίσει να ζει και η ΜΕΒΓΑΛ, καθώς πλέον οι ΗΠΑ αποτελούν τον κυριότερο προορισμό εκτός Ελλάδας για τη φέτα της βορειοελλαδίτικης γαλακτοβιομηχανίας.
Εξαγωγές φέτας στην Αμερική κάνει επίσης η Ρούσσας Α.Ε., η οποία, με σαρακατσάνικο know-how και έδρα στον Αλμυρό, πουλάει σε 40 χώρες ανά τον κόσμο μέχρι και το 95% της ετήσιας παραγωγής της.
Πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξαγωγές φέτας, αλλά όχι τόσο στις ΗΠΑ, έχει και ο όμιλος Ελληνικά Γαλακτοκομεία (Όλυμπος, Τυράς, Ροδόπη) της οικογένειας Σαράντη. Αυτή την περίοδο μεταξύ του αμερικανικού fund CVC και της οικογένειας Σαράντη βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις που αφορούν την εξαγορά της Δωδώνη από τον όμιλο Ελληνικά Γαλακτοκομεία.
Επίσης, αμιγώς εξαγωγικές είναι οι εταιρείες La Farm, με έδρα τα Τρίκαλα, καθώς και η Όμηρος, η οποία εξάγει το 100% των προϊόντων που παράγει. Στις εξαγωγικές επιχειρήσεις συγκαταλέγονται, επιπλέον, η SHM Hellas – Πήλιον ΑΒΕΕ, συμφερόντων της γαλλικής Lactalis, η Greek Family Farm, η Έξαρχος, η Μπίζιος, η Κολιός, η Καράλης, η Χώτος, καθώς και η Optima της οικογένειας Παντελιάδη.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Κεφάλαιο”.
Πηγή: capital.gr
