Η πολιτική του Τραμπ δεν είναι απλώς ένα φαινόμενο της αμερικανικής πολιτικής ζωής. Είναι καθρέφτης και καταλύτης ενός κόσμου που μετασχηματίζεται. Ο Τραμπ ενσαρκώνει τις τάσεις μιας εποχής γεμάτης αβεβαιότητα, σύγκρουση και ανασφάλεια.
Πρώτον, είμαστε αντιμέτωποι με μια κρίση εμπιστοσύνης που διαπερνά τόσο τα εθνικά όσο και τα διεθνή συστήματα. Ο Τραμπ ενσαρκώνει αυτή την κρίση μέσα από την απαξίωση της Δικαιοσύνης, των μέσων ενημέρωσης και την ακύρωση πολιτικών συμπερίληψης. Η απόσυρση από διεθνείς θεσμούς και η υπονόμευση συμμαχιών αποκαλύπτουν μια Αμερική που δεν ηγείται, αλλά οχυρώνεται.
Δεύτερον, στη σημερινή εποχή η αλληλεξάρτηση μετατρέπεται σε μηχανισμό σύγκρουσης.
Οι πολιτικές του Τραμπ αντανακλούν ακριβώς αυτή τη μετάβαση: η προώθηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων, η τεχνολογική μονομέρεια μέσω διαταγμάτων για την AI και η ψηφιακή του παρουσία που υποκινεί πόλωση αποτυπώνουν τη σύγκρουση ως νέο «κανόνα». Εδώ, η τεχνολογία δεν ενώνει, αλλά διαχωρίζει· γίνεται όχημα ενός ψηφιακού λαϊκισμού που αλλοιώνει την πραγματικότητα.
Η κατανόηση του φαινομένου Τραμπ απαιτεί να αναγνωρίσουμε πως δεν πρόκειται για μια μεμονωμένη παρέκκλιση, αλλά για σύμπτωμα και επιταχυντή ενός παγκόσμιου μετασχηματισμού. Η διεθνής τάξη του 21ου αιώνα συγκροτείται μέσα από κρίσεις, ρήγματα και επαναπροσδιορισμούς. Ο πρόεδρος Τραμπ αποκαλύπτει πως οι παλιές βεβαιότητες καταρρέουν μπροστά στην επίμονη διεκδίκηση νέων πόλων ισχύος.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ προσπαθεί να παίξει τον ρόλο του μεσολαβητή, αλλά σπαράσσεται από εσωτερικές αντιφάσεις: αδυναμία για συλλογική στάση σχετικά με την Κίνα, σύγκρουση συμφερόντων στην «πράσινη στρατηγική», οι διαφωνίες για την αμυντική αυτονομία. Η ΕΕ μετατρέπεται από πρότυπο συνοχής σε πεδίο συγκρούσεων – μεταξύ κρατών, συμφερόντων και πολιτικών κατευθύνσεων. Στον αντίποδα, η Κίνα χειρίζεται την αλληλεξάρτηση ως εργαλείο εξουσίας. Επενδύει σε κρίσιμες υποδομές (BRI, DBRI), δημιουργεί σχέσεις εξάρτησης και προωθεί την τεχνολογική της κυριαρχία. Η στρατηγική της επιρροής περνά πλέον μέσα από το 5G, τα δίκτυα AI και την κυβερνοασφάλεια. Το πεδίο του ανταγωνισμού δεν είναι πλέον ο στρατός, αλλά τα δεδομένα, οι υποδομές και τα ψηφιακά οικοσυστήματα.
Συμπεράσματα – προτάσεις:
n Η περίπτωση των πολιτικών του προέδρου Τραμπ δεν είναι εξαίρεση, αλλά ένδειξη της νέας κανονικότητας. Η διεθνής τάξη μεταβάλλεται και απαιτείται η επανεξέταση των μηχανισμών συνεργασίας, ασφάλειας και διακυβέρνησης.
n Η τεχνολογία είναι πλέον γεωπολιτικό πεδίο. Οι ψηφιακές πολιτικές δεν αφορούν μόνο την καινοτομία, αλλά και τη στρατηγική ισχύος. Η ΕΕ και άλλοι διεθνείς δρώντες οφείλουν να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους στον νέο τεχνολογικό ανταγωνισμό.
nΗ αλληλεξάρτηση χρειάζεται νέα διαχείριση. Η παγκοσμιοποίηση δεν οδηγεί αυτόματα σε συνεργασία. Απαιτείται η οικοδόμηση θεσμών και μηχανισμών που μετατρέπουν τη συνδεσιμότητα σε σταθερότητα, όχι σε αστάθεια.
nΗ πολιτική του λαϊκισμού δεν είναι ψηφιακή καινοτομία, αλλά ψηφιακή παρακμή. Η δημοκρατία χρειάζεται νέες άμυνες στον ψηφιακό χώρο, με στόχο τη διατήρηση της δημόσιας σφαίρας και της θεσμικής εμπιστοσύνης.
nΗ Ευρώπη οφείλει να κατανοήσει ότι η γεωπολιτική της σημασία εξαρτάται από την εσωτερική της συνοχή. Η στρατηγική αυτονομία δεν μπορεί να οικοδομηθεί χωρίς κοινά συμφέροντα, συντονισμένες πολιτικές και θεσμική αποφασιστικότητα.
Ο Χρήστος Φραγκονικολόπουλος είναι κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ. Ο Νίκος Παναγιώτου είναι καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ
Πηγή: tanea.gr
