Της Βάσως Αγγελέτου
Σε καθεστώς πλήρους αδράνειας βρίσκονται οι χορηγήσεις στεγαστικών δανείων υπό τη βαριά σκιά της ραγδαίας ανόδου των επιτοκίων την τελευταία διετία -μια τάση που επιβεβαιώθηκε το 2023 και συνεχίστηκε το πρώτο τρίμηνο του 2024.
Το 2023, οι χορηγήσεις στεγαστικών δανείων κατέγραψαν ακόμη μεγαλύτερη βουτιά, της τάξης 9,5%- έναντι του προηγούμενου έτους, υποχωρώντας στο 1 δισ. ευρώ. Όπως επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος, οι εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικά ακίνητα παραμένουν χαμηλές και σε σύγκριση με τα προ κρίσης επίπεδα.
Βασική αιτία της βύθισης που έχει υποστεί η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια είναι, όπως είναι αναμενόμενο, η εκτίναξη των επιτοκίων της ΕΚΤ κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες την τελευταία διετία. Αποτέλεσμα της ακραίας νομισματικής σύσφιξης ήταν τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων -είτε κυμαινόμενα είτε σταθερά- να φαντάζουν απλησίαστα στα μάτια των υποψήφιων δανειοληπτών.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός, όπως αναφέρουν στο Capital.gr πηγές της αγοράς, ότι όσοι αιτούνται νέο στεγαστικό δάνειο διστάζουν να προτιμήσουν κυμαινόμενο επιτόκιο -παρά τη δεδομένη υποχώρηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων εντός του έτους και, πιθανότατα, εντός του επόμενου τριμήνου.
Η “ταυτότητα” των νέων στεγαστικών
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ που παρουσιάζονται στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το μέσο ύψος των στεγαστικών δανείων που εκταμιεύθηκε το 2023 υποχώρησε σε 69 χιλιάδες ευρώ, έναντι 79 χιλιάδες ευρώ το 2022.
Αξίζει να αναφερθεί ότι σχεδόν στο σύνολό τους (97,4%) τα νέα στεγαστικά δάνεια προορίζονται για αγορά κατοικίας για ιδιοκατοίκηση, ενώ μόλις το 2,6% αφορά δάνεια για αγορά επενδυτικού ακινήτου.
Το μεγαλύτερο ποσοστό (55%) των νέων στεγαστικών αφορά σε δάνεια σταθερού επιτοκίου για διάστημα τουλάχιστον 10 ετών, γεγονός που επιβεβαιώνει την αποστροφή των νέων δανειοληπτών προς τον επιτοκιακό κίνδυνο. Ποσοστό 17% των δανειοληπτών προτίμησαν σταθερό επιτόκιο για διάστημα 5 έως 10 ετών, ενώ μόλις 12% των νέων δανείων προβλέπουν σταθερό επιτόκιο έως ένα έτος.
Όσον αφορά στη διάρκεια των στεγαστικών που εκταμιεύτηκαν το 2023, αυτή ανέρχεται σε 24 έτη. Το 20% των νέων δανειακών συμβάσεων έχουν διάρκεια έως 15 έτη, το 37% έχουν διάρκεια από 15 έως 25 έτη, ενώ το 38% έχουν διάρκεια από 25 έως 30 έτη και το υπόλοιπο 5% πάνω από 30 έτη.
“Καμπανάκι” από ΤτΕ
Παρότι η κεντρική τράπεζα χαρακτηρίζει ως “θετική εξέλιξη” την πρωτοβουλία των συστημικών τραπεζών να παρατείνουν το πρόγραμμα ανταμοιβής των συνεπών δανειοληπτών με στεγαστικό δάνειο κυμαινόμενου επιτοκίου παρέχοντάς τους προσωρινή προστασία από τις αυξήσεις των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ, ωστόσο κρούει τον κώδωνα του κινδύνου.
Ο λόγος είναι ότι οι δαπάνες που καταβάλλουν πλέον τα νοικοκυριά για τόκους (ως ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματός τους) παρουσίασαν σημαντική αύξηση για τα στεγαστικά δάνεια το 2023.
Σύμφωνα με τα μέσα επιτόκια όπως τα αποτυπώνει η ΤτΕ, στα υφιστάμενα στεγαστικά με διάρκεια άνω των 5 ετών σημειώθηκε αύξηση 2,4 ποσοστιαίων μονάδων στο 4,4% (Φεβρουάριος 2024), από 2% (Ιούνιος 2022). Στα στεγαστικά δάνεια με διάρκεια από 1 έως 5 έτη, τα επιτόκια αυξήθηκαν κατά 1,8 ποσοστιαίες μονάδες στο 5,6% (Φεβρουάριος 2024) έναντι 3,9% (Ιούνιος 2022).
Πηγή: capital.gr
