Τελικά θέλουμε την Αλβανία εντός της Ευρώπης / Ευρωπαϊκής Ενωσης και εκ των πραγμάτων φίλη και σύμμαχο της Ελλάδας ή εκτός και στην… αγκάλη της Τουρκίας; Γιατί εάν τη θέλουμε – όπως τη θέλουμε – εντός Ευρώπης / εταίρο μας, τότε η πολιτική μας θα πρέπει να είναι στοχοθετημένη προς αυτή την κατεύθυνση / επιλογή. Ωστόσο «οι πολυκύμαντες ελληνοαλβανικές σχέσεις» βρίσκονται αυτή την περίοδο ουσιαστικά σε ρήξη λόγω κυρίως της «υπόθεσης Μπελέρη» αλλά και κάποιων άλλων δομικών λόγων. Με αποτέλεσμα η Αθήνα να απειλεί να ανακόψει / με βέτο τον ευρωπαϊκό δρόμο της Αλβανίας και η τελευταία να ενισχύει τους δεσμούς της με την Τουρκία. Και ο πρωθυπουργός Εντι Ράμα να σχεδιάζει ιδιωτική επίσκεψη στην Ελλάδα (11-12 Μαΐου) χωρίς την πρόβλεψη κάποιας επίσημης θεσμικής συνάντησης. Οπως έχει αναλύσει ο Αλ. Ηρακλείδης («Πολυκύμαντες Σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας, 1821-2021», εκδόσεις Παπαζήση), «μεταξύ Αλβανών και Ελλήνων έχει επικρατήσει εδώ και δύο αιώνες είτε η αντιπαλότητα είτε η αβεβαιότητα και αμφισημία». Τα στοιχεία αυτά παραμένουν στο υπόβαθρο παρά το γεγονός ότι εδώ και πάνω από πενήντα χρόνια έχουμε διπλωματικές σχέσεις (1971) και πάνω από είκοσι πέντε σύμφωνο φιλίας (1996), αν και χωρίς να έχουμε άρει την εμπόλεμο κατάσταση. Στην περίοδο ωστόσο μετά το 1996 και ειδικότερα μετά το 2003 (Ατζέντα Θεσσαλονίκης) σημειώθηκε πρόοδος στις σχέσεις. Καταφέραμε μάλιστα να συνάψουμε και συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών (2009), η οποία όμως ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας (με δάκτυλο της Τουρκίας, κατά μία εκδοχή). Ωστόσο το κύριο αγκάθι στην πλήρη εξομάλυνση σχέσεων παρέμεινε ο (μη) σεβασμός από πλευράς αλβανικού κράτους των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στη Ν. Αλβανία αλλά και η έρπουσα αντίληψη της αλβανικής πλευράς για υπολείμματα ελληνικού αλυτρωτισμού, αφού ακόμη και σήμερα γίνονται αναφορές για Βόρεια Ηπειρο / Βορειοηπειρωτικό σε ελληνικά μέσα επικοινωνίας. Η «υπόθεση Μπελέρη» είναι αυτή ωστόσο που οδήγησε τις ελληνοαλβανικές σχέσεις στη σημερινή θλιβερή οπισθοδρόμηση / ρήξη. Παρά τις οποιεσδήποτε αυθαιρεσίες και υπεροψία Ράμα, η Αθήνα δεν θα έπρεπε να παγιδευθεί έτσι στην υπόθεση αυτή αλλά να τη χειρισθεί με άλλο, διαφορετικό, ευρηματικότερο τρόπο. Και οπωσδήποτε θα έπρεπε να σταθμίσει προσεκτικότερα τη συμπερίληψη Φρ. Μπελέρη στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η επιλογή αυτή, ενώ εξυπηρετεί ψηφοθηρικές σκοπιμότητες (Ε. Χριστοφιλοπούλου), δεν πιστοποιεί ούτε την υψηλή ευρωπαϊκή στρατηγική που θέλει να έχει ως χώρα – μέλος του εσωτερικού πυρήνα της ΕΕ ούτε αναδεικνύει τον σταθεροποιητικό της ρόλο στα Βαλκάνια. Το επιχείρημα ότι η υπόθεση είναι «ευρωπαϊκή», καθώς μια υποψήφια για ένταξη χώρα παραβιάζει το κράτος δικαίου, δεν φαίνεται να το συμμερίζονται και τόσο οι Βρυξέλλες. Η τελευταία έκθεση προόδου της Επιτροπής για την Αλβανία (8/11/23) καταγράφει μεν ελλείψεις, αλλά δεν εκτιμά ότι η Αλβανία «δεν είναι κράτος δικαίου», ενώ τη θεωρεί ως «αξιόπιστο εταίρο» (reliable partner) σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής καθώς ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις αποφάσεις ΚΕΠΠΑ. Και ο τόσο προσφιλής μας τελευταία «Economist» την περιγράφει με εξόχως θετικά χρώματα και τον Εντι Ράμα ως «νέα φωτισμένη παρουσία» (new leading light) στην περιοχή των Βαλκανίων («Albania is no longer a bad Balkan joke», 8/6/23).
Με τα Δ. Βαλκάνια να απειλούνται με νέα γενικευμένη έκρηξη (βλέπε και εκλογικό αποτέλεσμα στη Β. Μακεδονία) και τις έξωθεν δυνάμεις (Ρωσία, Κίνα) να καραδοκούν, η Ελλάδα έχει χρέος να λειτουργήσει ως σταθεροποιητικός, εκτονωτικός συντελεστής. Οχι λάδι στη φωτιά…
Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ, μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ
Πηγή: tanea.gr
