Γράφει ο Επιστημονικά Υπεύθυνος του Ωτορινολαρυγγολογικού Ιατρείου του Πολυιατρείου Animus κος Κοτούμπας Δημήτριος
Τι είναι ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης;
Ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσης είναι μια κατάσταση που προκαλεί έντονη ζάλη και ίλιγγο συνήθως κατά την αλλαγή της θέσης της κεφαλής του ασθενή και οφείλεται στην μετατόπιση κρυστάλλων και την συσσώρευση τους σε συγκεκριμένη θέση του έσω ωτός. Οι κρύσταλλοι καλούνται “ωτόλιθοι” ή “ωτοκονία”.
Που οφείλεται;
Στον λαβύρινθο του αυτιού υπάρχουν τρεις ημικύκλιοι σωλήνες, ο πρόσθιος, ο οριζόντιος και ο οπίσθιος, οι οποίοι επικοινωνούν με την αίθουσα, που περιέχει ωτοκονία. Η ωτοκονία έχει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία της ισορροπίας του σώματος. Μερικές φορές δημιουργούνται συμπαγή σωματίδια (λίθοι) από μετατοπισμένη ωτοκονία, τα οποία συλλέγονται συνήθως στο μακρύ σκέλος του οπίσθιου ημικύκλιου σωλήνα. Σε ποσοστό 5-10% των ασθενών με ίλιγγο θέσεως τα σωματίδια συλλέγονται στον οριζόντιο και σπάνια στον πρόσθιο ημικύκλιο σωλήνα.
Η συλλογή σωματιδίων σε κάποιον ημικύκλιο σωλήνα λέγεται καναλολιθίαση. Η αλλαγή θέσης της κεφαλής, που σχετίζεται με τη βαρύτητα, προκαλεί τη μετακίνηση των ελεύθερων σωματιδίων (καναλόλιθοι) και έτσι δημιουργείται στιγμιαίος έντονος ίλιγγος με νυσταγμό.
Ανάλογα με τον ημικύκλιο σωλήνα που πάσχει, τα συμπτώματα του ασθενούς και τα ευρήματα στην εξέταση είναι διαφορετικά.
Τι συμπτώματα έχει ο ίλιγγος θέσης;
Οι ασθενείς παρουσιάζουν μια αιφνίδια έναρξη ιλίγγου, η οποία κρατάει 5-10 δευτερόλεπτα και ξεκινά μόνο σε συγκεκριμένες θέσεις της κεφαλής.
Για αυτό και συνήθως αναφέρουν:
• με πιάνει ίλιγγος όταν ξαπλώνω κατά τον ύπνο
• ζαλίζομαι όταν αλλάζω πλευρό στο κρεβάτι
• όταν σηκώνομαι από το κρεβάτι
• σε στροφή της κεφαλής για να κοιτάξω πάνω και κάτω,
• στο σκύψιμο.
Η ζάλη μπορεί να σχετίζεται και με ναυτία ή ακόμα και εμετό. Οι ασθενείς έχουν φυσιολογικά επίπεδα της ακοής, δεν εμφανίζουν αυτόματο νυσταγμό. Η νευρολογική εξέταση είναι φυσιολογική.
Διάγνωση ιλίγγου
Η διάγνωση του ιλίγγου γίνεται από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο.
Η εξέταση στο ιατρείο περιλαμβάνει τα παρακάτω:
• Ιστορικό. Κατά τη λήψη του ιστορικού διευκρινίζονται η φύση και η διάρκεια των συμπτωμάτων καθώς και άλλες πιθανές κλινικές εκδηλώσεις που τα συνοδεύουν. Μία πολύ βασική ερώτηση που πρέπει να κάνει ο γιατρός στον ασθενή είναι η εξής: «Νιώθετε τα πράγματα να γυρίζουν γύρω-γύρω ή νιώθετε ζαλάδα-αστάθεια-‘θολούρα’;» Αν τα πράγματα περιστρέφονται τότε το άτομο έχει πραγματικό επεισόδιο ιλίγγου ενώ σε κάθε άλλη περίπτωση μιλάμε για ζάλη.
• Έλεγχος νυσταγμού. Ο γιατρός θα ελέγξει τα μάτια σας για την παρουσία νυσταγμού. Ο νυσταγμός αφορά σε συγκεκριμένες περιοδικές κινήσεις των οφθαλμών οι οποίες φανερώνουν την παρουσία ιλίγγου.
• Έλεγχος ισορροπίας. Ο ασθενής θα υποβληθεί σε κάποιες απλές δοκιμασίες (π.χ. Romberg, Unterberger) με τις οποίες αξιολογείται η ισορροπία του.
• Δοκιμασία Dix Hallpike. Περιλαμβάνει ειδικές κινήσεις της κεφαλής και του σώματος. Αποτελεί τη δοκιμασία με την οποία ελέγχουμε την παρουσία Καλοήθους Παροξυσμικού Ιλίγγου Θέσεως. Είναι εξαιρετικά σημαντική μιας και με αυτή μπορούμε να διαγνώσουμε τη συχνότερη αιτία περιφερικού ιλίγγου.
• Έλεγχος ακοής. Ο έλεγχος ακοής με ακοόγραμμα, τυμπανόγραμμα και ακουστικά αντανακλαστικά είναι απαραίτητος γιατί μας δίνει πληροφορίες για την κατάσταση του έσω αυτιού και του ακουστικού νεύρου.
• Απεικονιστικός έλεγχος. Ανάλογα με τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης και του ακοολογικού ελέγχου, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει κάποια μαγνητική ή αξονική τομογραφία του εγκεφάλου ή των λιθοειδών οστών.
Το σύνολο των περιγραφόμενων διερευνητικών ελέγχων του ιλίγγου εκτελούνται στο Νευροωτολογικό – Ακοολογικό Κέντρο του ΩΡΛ τμήματος του Πολυιατρείου ANIMUS στην Λάρισσα.
Ίλιγγος – Αντιμετώπιση
Στον Καλοήθη Παροξυσμικό Ίλιγγο Θέσης η θεραπεία επιτυγχάνεται με ειδικές ασκήσεις που ονομάζονται χειρισμοί Epley. Πρόκειται για κινήσεις της κεφαλής που γίνονται υπό την καθοδήγηση του ΩΡΛ στο χώρο του ιατρείου. Με αυτές οι ωτόλιθοι (οι κρύσταλλοι ανθρακικού ασβεστίου μέσα στο λαβύρινθο του αυτιού) επανέρχονται στην κανονική τους θέση και παύουν να προκαλούν αυτό το ενοχλητικό και πολλές φορές τρομακτικό αίσθημα. Η συγκεκριμένη πάθηση στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν χρειάζεται καμία φαρμακευτική αγωγή. Το ποσοστό επιτυχίας της θεραπείας αυτής είναι 95%. Περίπου το 80% των ασθενών θεραπεύεται στην πρώτη επίσκεψη στο ιατρείο. Οι υπόλοιποι θα χρειαστεί να επαναλάβουν την τεχνική κάθε μια εβδομάδα μέχρι τα συμπτώματα του ιλίγγου να εξαφανιστούν και οι εξετάσεις να είναι φυσιολογικές. Ο ασθενής φεύγοντας από το ιατρείο θα πρέπει για 48 ώρες να ακολουθήσει ορισμένες οδηγίες ώστε να αποφύγει συγκεκριμένες κινήσεις της κεφαλής. Μερικές φορές είναι απαραίτητες συμπληρωματικές θεραπευτικές ασκήσεις που θα κάνει ο ασθενής στο κρεβάτι του σπιτιού του.
Άρθρο δημοσιευμένο στην εφημερίδα «Πολιτεία»
