Περιφορά Επιταφίων το βράδυ στη Λάρισα
Ημέρα απόλυτου πένθους για ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο είναι φυσικά η Μεγάλη Παρασκευή, η οποία χαρακτηρίζεται κανονικά από 24ωρη αργία και νηστεία.
Οι τέσσερις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας προετοιμάζουν τους πιστούς πνευματικά για το θείο δράμα, με τις Ακολουθίες να ονομάζονται «Ακολουθίες του Νυμφίου».
Τι γιορτάζουμε τη Μεγάλη Παρασκευή
Φθάνοντας στην κορύφωση του θείου δράματος, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Παρασκευής πραγματοποιείται η «Ακολουθία των Παθών», η οποία μας θυμίζει και μας καλεί όλους να μετέχουμε στα Πάθη του Ιησού, δηλαδή:
Τα πτυσίματα
Τα μαστιγώματα
Τις κοροϊδίες
Τους εξευτιλισμούς
Τα χτυπήματα
Το αγκάθινο στεφάνι
Τη Σταύρωση
Τον θάνατο
Κατά τη διάρκεια της ημέρας αυτής, λοιπόν, γίνεται η ανάγνωση αποσπασμάτων από τα 12 Ευαγγέλια, τα οποία περιγράφουν τα γεγονότα από τη σύλληψη έως και την ταφή του Χριστού.
Έτσι, το πρωί λαμβάνουν χώρα οι ακολουθίες των Μεγάλων Ωρών, οπότε και ψάλλεται το μοιρολόι της Παναγίας, την ίδια στιγμή που οι πιστοί προσκυνούν και αποτείνουν φόρο τιμής στον σταυρωθέντα.
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας τελείται ο Εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου, όπου ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον Επιτάφιο, ενώ πραγματοποιείται και ο στολισμός του επιταφίου. Στη συνέχεια, στο Ιερό Κουβούκλιο τοποθετείται ένα ύφασμα, πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Ιησούς, νεκρός.
Το βράδυ της ίδιας ημέρας, τελείται η περιφορά του επιταφίου, καθώς ψάλλεται ο επιτάφιος θρήνος, δηλαδή Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου. Η συγκεκριμένη υμνολογία σχετίζεται με την ταφή του Κυρίου από τους Ιωσήφ και Νικόδημο και την κάθοδο της ψυχής Του στα σκοτεινά βασίλεια του Άδη.
Στη Λάρισα, στις 7.30 το απόγευμα θα ψαλεί η Ακολουθία του Ιερού Επιταφίου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αχιλλίου και θα ακολουθήσει η περιφορά των επιταφίων όλων των ιερών ναών της πόλης, που θα συγκεντρωθούν στις 9.30 στην Κεντρική Πλατεία.
Τα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής
Τη Μεγάλη Παρασκευή, η Ακολουθία χωρίζεται σε «Εγκώμια», σε τρεις στάσεις δηλαδή από μικρά τροπάρια τα οποία είναι και γνωστά ακόμα και σε όσους είναι χριστιανοί «κατά παράδοση».
Ο λόγος, φυσικά για τα: «Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ», «Αἱ γενεαὶ πᾶσαι» και «Ὢ γλυκύ μου ἔαρ». Μόλις τα Εγκώμια ολοκληρωθούν, ακολουθεί η περιφορά του επιταφίου.
Η ζωή εν τάφω
Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ, κατετέθης Χριστέ, καὶ Ἀγγέλων στρατιαὶ ἐξεπλήττοντο συγκατάβασιν δοξάζουσαι τὴν σήν.
Ἡ ζωὴ πῶς θνῄσκεις; πῶς καὶ τάφῳ οἰκεῖς; τοῦ θανάτου τὸ βασίλειον λύεις δέ, καὶ τοῦ ᾅδου τοὺς νεκροὺς ἐξανιστᾶς. Μεγαλύνομέν σε, Ἰησοῦ Βασιλεῦ, καὶ τιμῶμεν τὴν Ταφὴν καὶ τὰ Πάθη σου, δι’ ὧν ἔσωσας ἡμᾶς ἐκ τῆς φθορᾶς.
Άξιον Εστί
Ἄξιον ἐστι, μεγαλύνειν σε τὸν Ζωοδότην, τὸν ἐν τῷ Σταυρῷ τὰς χεῖρας ἐκτείναντα, καὶ συντρίψαντα τὸ κράτος τοῦ ἐχθροῦ.
Ἄξιον ἐστι, μεγαλύνειν σε τὸν πάντων Κτίστην· τοῖς σοῖς γὰρ παθήμασιν ἔχομεν, τὴν ἀπάθειαν ῥυσθέντες τῆς φθορᾶς.
Αι γεναίε πάσαι (Ω γλυκύ μου έαρ)
Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, ὕμνον τῇ Ταφῇ σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.
Καθελὼν τοῦ ξύλου, ὁ Ἀριμαθαίας, ἐν ταφῶ σε κηδεύει.
Μυροφόροι ἦλθον, μύρα σοι Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.
Ὢ γλυκύ μου ἔαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, ποῦ ἔδυ σου τὸ κάλλος;
Θρῆνον συνεκίνει, ἡ πάναγνός σου Μήτηρ, σοῦ Λόγε νεκρωθέντος.
Γύναια σὺν μύροις, ἥκουσι μυρίσαι, Χριστὸν τὸ θεῖον μύρον.
Θάνατον θανάτῳ, σὺ θανατοῖς Θεέ μου, θείᾳ σου δυναστείᾳ.
Έθιμα της Μεγάλης Παρασκευής ανά την Ελλάδα
Πολλά είναι τα έθιμα που έχουν κατά τόπους καθιερωθεί στην Ελλάδα, προκειμένου να συμπορευτούν οι πιστοί με τα Πάθη του Ιησού.
Ο αριθμός, είναι τεράστιος, ειδικά εάν λάβουμε υπόψη πως η ιδιαίτερη τοποθεσία και γεωμορφολογία της χώρας μας έχει οδηγήσει σε μια σειρά από διαφορετικές παραδόσεις, με τα δικά τους μοναδικά λαογραφικά χαρακτηριστικά.
Έτσι, έχουμε το την αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Ιησού, που λαμβάνει χώρα κυρίως σε νησιά του Αιγαίου όπως είναι η Μήλος και η Πάτμος.
Από την άλλη, στο Ιόνιο πέλαγος έχουμε τους 33 επιταφίους (όσοι και τα χρόνια του Ιησού), οι οποίοι συνοδεύονται από την χορωδία («κόρο»), ενώ στη Ζάκυνθο μπορεί κανείς έναν επιτάφιο-έργο τέχνης, τον «Αμνό», την αμφιπρόσωπη, δηλαδή, ξυλόγλυπτη αγιογραφία του νεκρού Χριστού, η οποία είναι επενδυμένη με φύλλα χρυσού και κόκκινο βελούδο.
Τόσο στη Σίφνο όσο και στην Ύδρα, ο επιτάφιος «βουτά» στο νερό, στην πρώτη περίπτωση μπαίνοντας σε καΐκι ενώ στη δεύτερη οι ίδιοι οι «κουβαλητές» μπαίνουν στη θάλασσα.
Πηγή: ieidiseis.gr
